مدتها بود که دلم میخواست راجع به یه تاپیک با همچین مضمونی با دوستان کنکوری صحبت کنم منتها مشغله ها و فشاری که زا باب پستهای برنامه ریزی و خلاصه برداری بر روم بود و حجم پیغامهای خصوصی فرصت این کار رو نمیداد. هر چند که این تاپیک مثل تاپیکهای برنامه ریزی برای تابستان و مثل تاپیک خلاصه برداری نقش مستقیمی بر مسیری که در حال طی کردن آن هستید ندارد اما توجه کردن به آن خالی از لطف نیست.
از نظر من قبل از این که اصلا بخواهیم فرآیند مشاوره را شروع کنیم باید شرایط هر فرد را در نظر بگیریم. اما شرایط افراد این قدر با هم تفاوت دارد که اگر بخواهی همه حالتهای خاص رو در نظر بگیری شاید با یک کتاب ششصد هفتصد صفحه ای هم نتوانی توصیه هاتو جمع کنی
اما همه این افراد رو میشه در چند دسته تقسیم کرد و به هر کدام از این دسته ها توصیه های کلی داشت برای این که در ادامه راه به این توصیه ها توجه کافی داشته باشند. من شش گروه در نظر گرفتم که در ادامه توصیه های کلی به هر کدام از این شش گروه میکنم با این امید که روزی به دردشان بخورد:
۱ آنهایی که دوران تحصیل موفقی داشتند و حال میخواهند خودشان را برای کنکور اماده کنند:
این گروه معمولا دارای بیشترین شانس قبولی در کنکور می باشند. توقع آنها هم از خودشان معمولا بسیار بیشتر از سایر داوطلبان می-باشد. تجربه ثابت کرده این گروه به دلیل عوامل مختلف معمولا نسبت به سایر گروه ها در کنکور موفقتر هستند. مزیتها و امتیازهای زیادی هست که این گروه نسبت به سایر گروه ها دارند که شانس موفقیت این گروه را افزایش می دهد. در واقع این دسته از افراد به دلیل این که یک بار در زندگی خودشان موفقیت را تجربه کردند شانس بیشتری برای تکرار این موفقیت دارند. ضرب المثلی هست که می گوید:
« هیچ چیز مثل موفقیت باعث موفقیت نمی شود.»
منتها این گروه برای موفقیت باید موارد زیر را در نظر بگیرند:
۱- انتخاب منابع مناسب:
روند انتخاب منابع برای داوطلبان معمولا بدین صورت می باشد که منابعی را انتخاب می کنند که در بازار معروفتر هستند و داوطلبان سالهای پیشین با مطالعه آنها توانستند نتایج بهتری بگیرند. این دسته از داوطلبان باید این مورد را در نظر بگیرند، که اگر می خواهند در کنکور رتبه مناسبی کسب کنند و جز رتبه های برتر باشند، مطالعه این منابع به تنهایی اکتفا نمی کند و باید منابع قویتر و بیشتری را مورد مطالعه قرار بدهند تا سطح سواد خود را نسبت به سایرین بالاتر ببرند. این گروه از افراد به دلیل سبقه ای که از دوران تحصیل دارند، امکان این را دارند تا بتوانند با مطالعه ی منابع قویتر سطح خود را بالاتر ببرند. برای مطالعه منابع بیشتر و قدرتمندتر نیازمند این هستیم تا سرعت مطالعه مان را افزایش دهیم و این گروه به دلیل آشنایی قبلی با مطالب می توانند امیدوار باشند تا سرعت مطالعه خودشان را افزایش دهند. البته بدیهی است که نیازی به این نیست که برای همه ی دروس منابع متعددی را مطالعه و مثالهای متنوعی را حل کنیم. پیشتر در مورد شرایط دروسی که باید این کار را برای آنها بکنیم صحبت کردیم(دروس عزیز دردانه) هر چه دروس عزیزدردانه شما بیشتر باشد و برای دروس بیشتری بتوانید بهای تمام و کمال رو بپردازید شانس موفقیت شما بیشتر می شود.
۲
- جلوگیری از غرور کاذب:
داوطلبان این رده که اغلب دوره لیسانس خود را در دانشگاه های برتر کشور گذرانده اند و یا اگر در دانشگاه متوسطی بودند معدلهای بسیار بالا دارند. این دسته از داوطلبان باید این نکته را از یاد نبرند که
مزد آن گرفت که جان برادر کار کرد. بدون تلاش هیچ چیزی حاصل نمی شود و صرف این که دوران لیسانس موفقی در دانشگاه داشته اند دلیل نمی شود تا در کنکور موفق شوند و باید به سختی تلاش کنند. موارد بسیاری دیده شده که این دسته از داوطلبان به دلیل مشغله های دیگری که دارند (نظیر فشار درسی، کار در بیرون از محیط دانشگاه و...) اهمیت چندانی برای کنکور قایل نیستند و خود را از پیش موفق در کنکور میبینند و به طور منظم برای آن فعالیت نمیکنند. و تنها در یکی دو ماه آخر با تلاش فراوان سعی دارند تا موفقیت کسب نمایند. داستان این گونه از داوطلبان با سایر داوطلبان مثل داستان رقابت خرگوش و لاک پشت میباشد . هر چند که در ظاهر لاک پشت ها شانسی برای پیروزی ندارند اما نباید غافل شویم که در صورت غفلت زیاد خرگوش و تلاش زیاد لاک پشت، آنها نیز شانس پیروزی دارند.
۳- بهره بردن از امتیاز معدل مناسب:
همان طور که می دانید بیست درصد از نمره نهایی محاسبه شده در کنکور مربوط به معدل شما در دوره ی کارشناسی می باشد. معدل خوبی که این افراد دارند باید در مقام یک عامل انگیزشی بسیار قوی برای آنها درآید تا هر جای مسیر که ناامید شدند و یا خستگی به آنها فشار آورد با تکیه کردن بر آن و فکر بر این که لااقل در حال حاضر از خیلی از افراد جلوتر هستند، تا حدودی فشار بر روی خودشان را کم کنند.
۲ آنهایی که پارسال تمام تلاششان را کردند ولی موفق نشدند.
اگر بخواهیم بین افراد موفق در کنکور درصد بگیریم، درصد قابل توجهی از افرادی که در کنکور ارشد موفق شده اند مربوط به این دسته می باشند. یعنی افرادی که یک سال تمام تلاششان را کرده اند اما به دلیل بعضی اشتباهات نتوانسته اند نتیجه بگیرند و سال بعد با جبران اشتباهاتشان و با درس گرفتن از آنها توانسته اند نتیجه مناسبی بگیرند. مهمترین مواردی که این دسته باید بهش توجه کنند عبارتند از:
۱- مقابله با افکار منفی:
مهم ترین مشکلی که این دسته از داوطلبان با آن مواجه می باشند افکار منفی و ترس هایی هست که از نتایج سال گذشته، نصیب این دسته از داوطلبین شده است و این افکار منفی و ترس هر چه به زمان کنکور نزدیکتر میشویم بیشتر میشود. این دسته از داوطلبان باید در نظر داشته باشند که همه ی داوطلبان ترس موفق نشدن از کنکور را در وجودشان دارند، منتها تنها آن کسانی می توانند قبول شوند که توان کنترل این ترس را داشته باشند. این که بترسیم یک فرایند طبیعی هست اما اگر نتوانیم ترسمان را کنترل کنیم شانسی برای قبولی نخواهیم داشت و تمام تلاشمان و تمام زحماتمان بر باد خواهد رفت.
۲- عدم اعتماد به نفس و نداشتن باور به قبولی:
پیشتر گفته بودیم که بدون داشتن نیروی ایمان و باور به خود هیچ راهی برای رسیدن به موفقیت وجود ندارد. مشکل زیادی که بسیاری از افراد این گروه دارند، نداشتن باور و اعتماد به نفس میباشد. حتی اگر در تمام دوره ی امادگی تلاش کنند تا اعتماد به نفس خودشان را حفظ نمایند اما دیده شده که باز سر جلسه کنکور با دیدن چند تست سخت و دور از انتظار دوباره اعتماد به نفس خودشان را از دست می دهند و نمیتوانند آرامششان را حفظ کنند و دوباره در کنکور شکست می خورند. رسیدن به باور و اعتماد به نفس کاری نیست که یک شبه حاصل شود و نیازمند تمرین و مداومت بسیار هست. این را بدانید که هر چه دانش شما بیشتر شود، اعتماد به نفس شما بالاتر می رود. بنابراین سریع ترین راه برای افزایش اعتماد به نفس در شما تقویت دانش شما می باشد. برای این کار باید از امتیازات سال گذشته خود بهترین بهره را ببرید و نیز اشتباهات خود را شناسایی و تلاش برای رفع آنها بکنید.
۳- بهره بردن از امتیازات مثبت سال گذشته:
این دسته از داوطلبان معمولا نتایج درخشانی از تلاش های سال گذشته شان به همراه دارند(خلاصه های مناسب، تسلط نسبی خوب روی بسیاری از مطالب و ...) بدیهتا زمان زیادی صرف شده است تا این ثمره ها برای آنها حاصل شود و حال اگر بخواهند تمام آن را نادیده بگیرند بزرگترین ضرر را کرده اند. آنچه که این گروه باید بدانند این است که استفاده از همین منابعی که از سال گذشته به ارث بردند میتواند تفاوت آنها را با سایرین رقم بزند. بنابراین سعی کنید بیشترین استفاده را از آنها ببرید. همچنین این داوطلبان از تلاشهای ناموفق گذشته شان درسهایی گرفتد که با قیمت گزافی به دست آمده است. همواره دیده شده که یکی از رموز موفقیت آدمهای موفق درسهایی است که از شکست های سابقشان گرفتند. تلاش ما اینجا تو مانشت همینه که با کمک هم سعی کنیم از اشتباهات گذشته مان درس بگیریم.
۳- آنهایی که دوران تحصیل موفقی نداشتند و معدل پایینی دارند و خوب باالطبع پایه درسی خوبی ندارند ولی همت و اراده ی قوی دارند.
در قیاس با دو دسته قبلی این دسته معمولا شانس کمتری برای قبولی دارند. به خصوص اگر بار اولی باشد که در حال کنکور دادن می باشند. این دسته از افراد در ابتدای شروع مسیر باید یک سری مسائل را پذیرا باشند و با توجه به این مسائل خودشان را آماده برای مسیر سخت کنکور کنند.
۱- سرعت مطالعه پایین:
اصولا این دسته از افراد به دلیل آشنایی کمی که با مطالب درسی دارند و نیز به دلیل این که بر روی مطالب کنکور تسلط ندارند (به دلیل اینکه دوران تحصیل خوبی نداشتند و پایه مناسبی ندارند) بدیهتا باید زمان بیشتری صرف کنند تا به تسلط نسبی بر روی مطالب برسند. از همین رو ممکن است سرعت مطالعاتی در این افراد در ابتدای کار بسیار پایین باشد و زمان زیادی طول بکشد تا بتوانند مطالب را درک کنند. بنابراین نباید از سرعت مطالعات خود ناامید بشوند و بدانند تنها راه رسیدن به موفقیت داشتن پشتکار بالا می باشد.
۲- دیر رسیدن به نتیجه:
این افراد به مانند آب یخ زده ای می باشند که حال می خواهند به نقطه جوش برسند. بدیهتا زمان بسیار زیادی طول خواهد کشید تا آنها به نقطه جوش برسند و در صورتی که بخواهند به سرعت به بازدهی مناسبی برسند و نتایج درخشانی در میانه راه بگیرند احتمالا با شکست مواجه می شوند. دیده شده که بسیاری از این افراد به دلیل نتایج نه چندان خوبی که در آزمونهای آزمایشی ابتدایی می گیرند همان ابتدای راه از ادامه دادن مسیر ناامید می شوند. این افراد باید بدانند حتی اگر تا زمان کنکور به نقطه جوش نرسند و نتوانند در کنکور قبول شوند، تلاش آنها باعث می شود تا در سال آینده با یک پس زمینه ی مناسب جز گروه دوم قرار بگیرند و آنگاه شانس بسیار بیشتری برای قبولی داشته باشند.
۴ آنهایی که مشغله های فکری دیگری جز کنکور(نظیر زندگی زناشویی، کار، دانشگاه، ) دارند که بااطبع بخشی از انرژی و زمان باید صرف این مشغله ها بشود.
تفاوت اصلی که این دسته از داوطلبین با سایر داوطلبین دارند در سرمایه زمانی و انرژی می باشد که دارند. این دسته از داوطلبین معمولا دارای کمترین سرمایه زمانی و انرژی می باشند . مهمترین مواردی که این دسته از داوطلبین باید به آن توجه داشته باشند عبارتند از:
۱- استفاده از منابع بهینه:
وقتی پای صحبت بسیاری از داوطلبان و افرادی که در کنکور موفق شدند بنشینیم و از آنها توصیه ای در ارتباط با منابع مورد استفاده آنها بگیریم اغلب می بینیم که منابع زیادی استفاده کردند. خیلی از آنها کتب مرجع را خواندند و چندین کتاب تست نیز در کنار آن مطالعه کردند. این دسته از داوطلبین باید این مورد را در نظر بگیرند که آنها نه زمان این را دارند که بخواهند برای هر درس چند منبع را بخوانند و نه انرژی آن را. بنابراین باید تلاش کنند تا از بهینه ترین منابع استفاده کنند. منبع بهینه یعنی منبعی که بیشترین دانش ممکن را در کمترین زمان ممکن بتواند به ما انتقال دهد. بنابراین این دسته از داوطلبین با واقع بینی باید به دنبال بهترین منبع برای هر درس باشند.
۲- مطالعه گزینشی:
مطالعه گزینشی یکی از سبکهای مطالعاتی می باشد که دارای ریسک بسیار بالا میباشد. در این سبک مطالعه داوطلب تنها بر روی مطالبی تمرکز میکند که در چند سال اخیر مورد توجه طراحان کنکور بوده است. در حالت عادی این نوع مطالعه چندان پیشنهاد نمیشود اما در صورتی که یک فرد از زمان و انرژی کافی برای مطالعه همه درسها و همه مطالب برخوردار نباشد باید روی به این رویکرد بیاورد. در وهله اول بهتر است داوطلب درسی را حذف نکند و تنها به حذف یک سری سرفصلها از یک سری دروس بپردازد اما اگر زمان داوطلب محدودتر باشد و یا پیش زمینه ی مناسبی در برخی درسها نداشته باشد مجبور هست که آن درس را به طور کلی حذف نماید. مهم ترین نکته ای که این دسته از داوطلبین در ارتباط با گزینشی خوندن باید مدنظر داشته باشند، مشاوره با افراد آگاه در رشته خودشان میباشد. قطعا باید از قبل با فرد آگاهی که چندین سال تجربه کنکوری دارد مشاوره کنند و با توجه به گفته های او اقدام به مطالعه گزینشی کنند.
۵ آنهایی که پارسال تنبلی کردند و تلاشهای جسته و گریخته کردند و موفق نشدند
دسته ی زیادی از داوطلبان هستند که در رده ی شرکت کنندگان قرار میگیرند. هر سال با انگیزه فراوان وارد رقابت کنکور میشوند اما در وسط راه به دلایل مختلف سرعت و ریتمشان را از دست می دهند و به صورت خیلی نا منظم به مطالعه می پردازند و در پایان نیز معمولا با شکست مواجه می شوند. آنچه که این دسته از افراد باید در نظر بگیرند این مورد می باشد که:
۱- داشتن انضباط
این دسته از داوطلبان باید بدانند که
موفقیت پایدار با انضباط به دست می آید و انضباط یعنی رسیدن به این شناخت که دستوراتی برای خود صادر کنید و از آنها اطاعت کنید. این دسته از افراد به دلیل نداشتن برنامه ی مشخص در مطالعه و نداشتن نظم و مداومت خیلی زود از مطالعه خسته می شوند و معمولا هیچ گاه به جواب نمی رسند. آنها باید بدانند که برای رسیدن به موفقیت باید نظم و پشتکار جدی داشت و بدون این دو عامل هیچ راهی برای رسیدن به موفقیت وجود ندارد. باید بتوانند تعدادی از ساعات روز را هر روز به مطالعه بگذارند و تعداد ساعات مطالعه خود را در طول روز، هفته و ماه کنترل کنند.
۲- مدیریت درست زمان:
این دسته از افراد غالبا شاگرد اول در کلاس اتلاف وقت میباشند و به بهانه های مختلفی وقت خود را تلف میکنند. بهانه هایی که غالبا از سوی خودشان معقول به نظر میرسد اما در عمل و در واقعت جز بهانه ای برای فرار از فشار درس خواندن چیزی بیش نیستند. من سعی میکنم در آینده مطالبی در باب تنبلی و مدیریت زمان مناسب تر ارائه کنم.
۶ آنهایی که به یک رشته جدید انتقال یافتند و شناخت کافی از درسها و ریزه کاریهای این رشته ندارند.
این دسته از داوطلبان نسبت به دسته های قبلی معمولا از شانس کمتری برای قبولی برخوردار می باشند. البته منظور ما آن دسته از داوطلبانی هست که برای بار اول میخواهند در یک کنکور شرکت کنند. و شناخت کافی راجع به درسهایی که قرار است مطالعه کنند ندارند و در دوران تحصیل این درسها را نگذراندند. مواردی که این داوطلب ها باید به آن توجه داشته باشند عبارتند از:
۱- گذراندن مرحله شناخت:
آن چه که این دسته از داوطلبان باید بدان توجه داشته باشند این مورد می باشد که باید مرحله ی اضافه تری نسبت به سایر داوطلبان تحت عنوان مرحله شناخت بگذارنند. چون که در ارتباط با درس ها شناخت کافی ندارند و بسیاری از درس ها را بار اول هست که می بینند بنابراین نیاز به این دارند تا با مطالعه ی اجمالی منابع درسیشان ابتدایا به یک سناخت نسبی نسبت به درسها برسند تا بعدها در برنامه ریزیشان بتوانند از این شناخت استفاده نمایند. همانطور که قبلا اعلام داشتیم برنامه ریزی باید بر مبنای علاقه، انرژی و زمانی که مطالعه ی هر درس از ما می گیرد انجام پذیرد و این دسته از داوطلبان به دلیل این که هیچ گونه اطلاعی در زمینه ی علاقه، انرژی و مدت زمانی که برای مطالعه ی هر درس نیاز دارند، ندارند نیازمند صرف زمانی برای شناخت درس ها می باشند. بنابراین زمان شروع به مطالعه برای این دسته از داوطلبین معمولا باید زودتر از سایرین باشد.
۲- دیر رسیدن به نتیجه
این دسته از داوطلبین حتی از گروه سوم نیز دیرتر ممکن است به نتیجه برسند و معمولا زمان زیادی می برد تا به نتیجه برسند. با توجه به نوع شناخت آنها از درس ها و پیش زمینه ی آنها در زمینه درسها ممکن است این مدت زمان تغییر کند. به هر حال این دسته از داوطلبین تنها زمانی باید تغییر رشته بدهند که از علاقه کافی برای رشته جدید برخوردار باشند و با علاقه ی زیادی که دارند سعی کنند بر تمام سختی های راه غلبه نمایند.
۳- استفاده از انگیزه بالا
اصولا زمانی داوطلبین از یک رشته به رشته دیگر تغییر رشته می دهند (در مقطع ارشد) که کامل در ارتباط با رشته جدید تحقیق کرده باشند و از علاقه وافری برای قبولی در آن برخوردار باشند و از انگیزه ی بالایی برخوردار باشند. راه این دسته از داوطلبان نسبت به سایرین سخت تر می باشد بنابراین جز با بهره گیری از عنصر علاقه و انگیزه نمی توانند این راه پرمشقت را طی کنند. پس این دسته از داوطلبین بیشتر از هر کس دیگری به لیستی از اهداف بلند مدتی نیاز دارند تا هر وقت ناامید شدند و از سختی مسیر خسته شدند، با نگاه به این اهداف انگیزه هایشان مجدد زنده شود و بدانند چرا این مسیر سخت را دارند طی می کنند.
البته افرادی که مثلا از رشته کامپیوتر به ایتی و یا از ایتی به کامپیوتر میروند جز این دسته به حساب نمی آیند چون بسیاری از درسها را در دوران تحصیل گذرانده اند. و با کلیت رشته آشنا هستند.
آنچه که از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار هست این می باشد که قبل از این که بخواهیم از هر فردی مشاوره بگیریم شرایط خودمان را در نظر بگیریم و با شرایط مد نظر فرد مشاوره دهنده تطبیق بدهیم و بعد اقدام به مشاوره گرفتن بکنیم . مثلا فردی که شاغل هست و وقت کافی ندارد خواندن کتاب مرجع که بسیار وقت گیر هست معمولا برایش کارساز نخواهد بود و یا فردی که ذاتا تنبل هست و هنوز تو مطالعه کردن مشکل داره ریختن یک برنامه که از شروع به آن باید روزی ده ساعت مطالعه کند قطعا جز ناامیدی ناشی از عدم اجرای برنامه چیزی برای او نخواهد داشت. اینحا تو مانشت بیشتر از هر جای دیگر این مورد رو دیدم که چشم و هم چشمی بسیار زیاد هست و داوطلبان مدام خودشان را با یکدیگر مقایسه میکنند. همین الان توصیه جدی میکنم به جای مقایسه خودتان با یکدیگر به فکر چاره ای برای حل مشکلات کلیدیتان باشید.
برای همتون ارزوی موفقیت میکنم.
: D
