انجمنصفحه اولجستجوی انجمن

[morweb]

احادیث عددی اخلاقی ازمعصومین علیهم السلام


۲ – دو خصلت رو به جوانی

پیامبراکرم صلی الله علیه واله:دو خصلت از فرزندان آدم روز به روز و هر چه از سال و عمر او می گذرد جوان تر می شود؛ ۱) حرص؛ ۲ ) آرزوی دراز[۲]

۳ – دو چشم ویژه

پیامبراکرم صلی الله علیه واله:دو چشم در روز قیامت از آتش جهنّم در امان هستند:

۱ ) چشمی که از ترس خداوند بگرید.

۲ ) چشمی که شب ها در راه خدا نگهبانی دهد.[۳]

۴ – دو روز بودن دنیا

قال علی علیه السلام:روزگار، گاهی به سود انسان است در چنین وقت نباید زیاد شاد شود آنگونه که خود را فراموش کند و گاهی به ضرر انسان است، باید صبر کند ولی نباید در هر دو حال از یاد خدا غافل شد،

بلکه باید بر بردباری و شکیبایی هر دو روز را به سود خود با موفقیت سپری کرد[۴].

۵ – دو چیز امت پیامبر اکرم صلی الله علیه واله را بی آبرو می کند:

پیامبر گرامی صلی الله علیه واله به دو چیزی که امت به آن آسیب پذیرند، نگران بود و لذا همواره متذکرمی شد: ۱ ) شکم؛ ۲)شهوت جنسی ( زیر شکم )[۵]

۶ – دو چیز کم یاب

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: کمترین چیزی که در دوره آخرالزمان یافت می شود، دو چیز است:

۱ ) برادر مورد اطمینان؛ ۲) پول حلال[۶].

۷ – دو چیز روزی را زیاد می کند

از امام صلی الله علیه واله نقل شده که فرمود: دو چیز مال و سرمایه را زیاد می کند:

۱ ) صله رحم؛ ۲ ) خوش رفتاری با همسایگان[۷].

۸ – سه گروه شفاعت کننده

در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله نقل شده است: « در روز قیامت، شفاعت سه دسته به اذن پروردگار

متعال پذیرفته می شود: پیامبران، عالمان و شهیدان »[۸]

۹ – سه سخنِ نوشته بر درِ دوزخ

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: بر چهارمین در دوزخ سه سخن نوشته شده است:

۱ ) خوار گرداند خدا کسی را که اسلام را خوار کند؛

۲ ) خوار گرداند خدا کسی را که به اهل بیت علیهماالسلام اهانت کند؛

۳ ) خوار گرداند خداوند کسی را که ستم گران را بر ضدّ مردم یاری رساند[۹].

۱۰ – سه دسته شکایت کننده در قیامت

قال الصادق علیه السلام:سه چیز نزد خدا شکایت می کنند:

۱ ) مسجد ویرانه ای که مردم در آن نماز نمی گذارند؛

۲ ) دانشمندی که در میان مردم نادان قرار دارد؛

۳ ) قرآنی که برای زیبایی – در منزل – گذاشته شده که گرد و خاک روی آن نشسته است و کسی آن را نمی خواند[۱۰].

۱۱ – سه خصلت جهانی

حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرمود: سه ویژگی است که در مورد آنها باید با همه حتی غیر مسلمان یکسان برخورد کرد و تفاوتی قائل نشد:

۱ ) ادای امانت؛ ۲) وفای به عهد؛ ۳ ) نیکی به والدین[۱۱].

۱۲ – سه نشانۀ حقیقت ایمان

از سفارش های پیامبر اعظم صلی الله علیه واله به علی(ع) این است: حقیقت ایمان از سه چیز سرچشمه می گیرد: ۱ ) هنگام تندرستی انفاق کردن؛ ۲) با مردم از روی انصاف رفتار نمودن؛ ۳ ) و به طالبان علم دانش آموختن[۱۲].

۱۳ – از سه گروه حاجت خواستن

حضرت امام حسین علیه السلام فرمود: حاجت خود را جز با سه نفر در میان نگذار:

۱ ) دیندار؛ ۲) جوانمرد؛ ۳)ریشه دار.

دین دار: دینش را حفظ می کند و در حفظ شخصیت دیگران نیز می کوشد ( در صورت توان بر طبق وظیفۀ دینی عمل می کند.

جوانمرد: ( اگر چه دین نداشته باشد ) از مردانگی خود شرم می کند. از این رو، در برآوردن نیاز دیگران دریغ نمی ورزد.

ریشه دار: کسی است که دارای اصالت و شخصیت است همانگونه که تو برای احتیاجت به او روی آوردی، او هم آبروی تو را با برآوردن نیاز توم حفظ می کند[۱۳].

۱۴ – سه چیز نجات بخش

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله در سفارش به علی (ع) فرمود: سه چیز مایه نجات انسان است:

۱ ) ترس از خدا در نهان و آشکار؛ ۲ ) میانه روی در حال فقر و بی نیازی؛ ۳ ) منصفانه سخن گفتن در حال خشنودی و خشم[۱۴].

۱۵ – سه چیز تباهی آور

قال الکاظم علیه السلام ۱)پیمان شکنی؛ ۲)رها کردن سنّت؛ ۳ ) جدا شدن از جماعت[۱۵].

۱۶ – سه عذاب زود رس

قال علی علیه السلام: سه گناه است که در کیفر آنها شتاب می شود و برای آخرت تأخیر نمی افتد. آنها عبارتند از:

۱ ) عاق والدین ( نا فرمانی پدر و مادر )؛ ۲ ) ستم بر مردم؛ ۳ ) ناسپاسی در برابر احسان[۱۶].

۱۷ – سه چیز مورد نیاز مردم

حضرت امام صادق علیه السلام می فرماید: مردم به سه چیز بسیار نیازمندند:

۱ ) امنیت؛ ۲ ) عدالت؛ ۳ ) رفاه[۱۷].

۱۸ – سه نشانۀ منافق

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می فرماید: سه خصلت در هر کس باشد، منافق است، هر چند نماز بخواند و روزه بگیرد و خود را مسلمان بداند. آن سه خصلت عبارتند از:

۱ ) در امانت خیانت کند؛ ۲ ) در سخن گفتن دروغ بگوید؛ ۳ ) هرگاه وعده ای می دهد تخلف کند[۱۸].

۱۹ ) سه کار بسیار دوست داشتنی

حضرت امام صادق علیه السلام می فرماید: سه کار نزد خداوند از همۀ کارها محبوب تر است:

۱ ) نماز سرِ وقت؛ ۲ ) نیکی به پدر و مادر؛ ۳) جهاد در راه خدا[۱۹].

۱۹ ) سه صفت زن بدترین صفت مرد

از امیر مؤمنان علی علیه السلام نقل شده است: بهترین صفات زنان بدترین صفات مردان است:

۱ ) تکبر؛ ۲ ) ترس؛ ۳ ) بخل.

پس هرگاه زن غرور و تکبر داشته باشد خود را تسلیم هر کسی ( غیر همسر خود ) نمی کند. معنی ندارد زن در مقابل نامحرم متواضع باشد.

و هرگاه ترس داشته باشد خود را از بدنامی دور نگه می دارد و به دام شیادان نخواهد افتاد. البته، روحیه داشتن در مقابل مصائب و ناملایمات با ترس تفاوت دارد و ترس پسندیده در مورد نگاهداری عفت و ناموسش است. و هر گاه بخیل باشد مال خود و شوهرش را حفظ و نگهداری می کند و اسراف نمی کند[۲۰].

سه دسته از زنان عذاب قبر ندارند و با فاطمه زهرا(س) محشور خواهند شد:

۱ ) زنی که سخت گیری های همسرش را تحمل کند و صابر باشد؛

۲ ) زنی که در برابر بد خُلقی شوهرش صبور باشد؛

۳ ) زنی که مهریه خود را به همسرش ببخشد.

خداوند در برابر انجام هر یک ثواب هزار شهید و یک سال عبادت به او خواهد داد[۲۱].

۲۰ – سه گروه بدبخت می شوند

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: سه گروه از انسان ها هستند که شقی و بدبخت خواهند شد:

۱ ) هر کسی نام مرا بشنود و صلوات نفرستد؛

۲ ) کسی که ماه رمضان را درک کند ولی مشمول رحمت الهی نشود؛

۳ ) کسی که والدین خود را درک کند ولی در حق آنها کوتاهی کند[۲۲].

۲۱ – سه نصیحت به شیعیان

امام صادق علیه السلام خطاب به شیعیان فرمود:

۱ ) همواره زینت و افتخار ما باشید نه مایۀ سرافکندگی ما؛

۲ ) با کلام نیکو با مردم صحبت کنید؛

۳ ) زبانتان را از حرف زیادی و کلام زشت حفظ کنید[۲۳].

۲۲ – سه وقت شیعه امتحان می شود

امام صادق علیه السلام فرمود: شیعیان ما را در سه موقع امتحان کنید:

۱ ) در موقع نماز چگونه مراقب و اهمیت می دهند؛

۲ ) در هنگام حفظ اسرارشان چگونه آن را نزد دشمنان ما حفظ می کنند؛

ج ) اموال خود را در هنگام ضرورت تقسیم می کنند[۲۴].

۲۳ – سه نوع صبر و علامت صابران

حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: شکیبایی در سه موقع لازم است:

۱ ) هنگام بلا و ناگواری ها ۲ ) بردباری در راه فرمان خداوند و اطاعت او؛ ۳ ) در برابر معصیت و سرکشی های نفسانی[۲۵].

۲۴ – سه چیز از عنایات الهی

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به علی (ع) فرمود : سه چیز در دنیا برای مؤمن فرح بخش است:

۱ ) دیدار کردن با برادر مسلمان؛ ۲ ) افطاری دادن به روزه دار؛ ۳ ) عبادت شبانه ( نماز شب )[۲۶].

۲۵ ) سه چیز سبب کمال

حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: مسلمانان به وسیله سه چیز کامل می شود:

۱ ) دین فهم باشد به مسائل دینی نظیر حرام و حلال، حق و باطل آگاهی داشته باشد؛

۲ ) در زندگی تدبیر لازم را داشته، مواظب خرج و دخل و اهل قناعت باشد؛

۳ ) در مصیبت ها و مشکلات روز و رویدادهای سخت زندگی اهل صبر؛ مقاوم باشد، مانند سدّی سترک در مقابل طوفان و امواج سهمگین مقاوم استوار باشد[۲۷].

۲۶ – چهار عامل برای سقوط دولت ها

حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: عوامل سقوط دولت ها چهار چیز است:

۱ ) رها کردن اصول ( فراموش کردن مسائل اساسی )؛

۲ ) پرداختن به فروع ( امور غیر مهم )؛

۳ ) به کار گیری اراذل ( فرومایگان ) در امور اداری و مردمی؛

۴ ) کنار گذاشتن افاضل ( پر مایگان و آگاهان ).غررالحکم ص۳۴۲

۲۷ – چهار عامل شادمانی

پیامبر اعظم صلی الله علیه واله می فرماید: بر درِ دوم بهشت نوشته شده است: هر چیز راهی دارد و راه رسیدن به شادمانی در آخرت چهار چیز است:

۱ ) دست محبّت بر سر یتیمان کشیدن؛ ۲ ) مهربانی با بیوه زنان؛ ۳ ) کوشیدن در رفع نیازهای مسلمانان؛ ۴ ) دلجویی از تهیدستان و مسکینان[۲۸].


۲۸-چهار گروه سبب پایداری دین

حضرت علی علیه السلام فرمود: قوام دین با چهار دسته است:

۱ ) عالم سخنوری که علمش را به کار گیرد؛

۲ ) توانمندی که با فزونی مال، بر اهل دین، بخل نورزد؛

۳ ) بینوایی که آخرتش را، به دنیا نفروشد؛

۴ ) جاهلی که از کسب علم، تکبّر نکند[۲۹].

۲۹ – چهار دسته دعایشان مستجاب

حضرت امام صادق علیه السلام به نقل از رسول الله (ص) فرمود:

چهار دسته دعایشان مستجاب می شود و درهای آسمان به رویشان باز می گردد و به عرش می رسد:

۱ ) پدر برای فرزند؛ ۲ ) مظلوم بر ضد ستمکار؛

۳ ) عمره گزار ( در حال عمره گزاردن ) تا زمانی که باز می گردد؛

۴ ) روزه دار ( در حال روزه ) تا وقتی که افطار می کند[۳۰].

۳۰ – چهار سوال

پیامبر اعظم صلی الله علیه واله می فرماید: روز قیامت، چهار چیز از انسان سوال می شود:

۱ ) سرمایه عمر را در دنیا در چه راهی صرف کرده است؛

۲ ) از جوانی چگونه بهره برده است؛

۳ ) مال و سرمایه اش را که کسب کرده، چگونه به دست آورده و در چه راهی خرج کرده است؛

۴ ) از محبّت اهل بیت (ع)[۳۱].

۳۱ ) چهار کلمه آموزنده از لقمان

حضرت لقمان به پسرش چنین فرمود: پسرم من چهار صد پیغمبر را خدمت نمودم و از سخنان آنان چهار کلمه آموختم:

۱ ) وقتی در نماز هستی، قلبت را نگهدار و متوجه خدا باش؛

۲ ) وقتی بر سر سفره قرار گرفتی، گلویت را حفظ کن و مواظب حلال و حرام و دیگران باش؛

۳ ) اگر در خانه کسی بودی مواظب چشمانت باش به چیزی که بر تو روا نیست چشم مدوز؛

۴ ) وقتی در میان مردم بودی زبانت را نگهدار مبادا غیبت و سخنانی که بر تو روا نیست بازگو نمایی[۳۲].

۳۲ ) چهار نفر زودتر کیفر می شوند

از سفارشات پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به علی علیه السلام این است: ای علی چهار کس زودتر کیفر می شوند، آنها عبارتند از:

۱ ) مردی که به او خوبی کنی و او به تو بدی کند؛

۲ ) مردی که به او ستم نکرده ای ولی وی به تو ستم می کند؛

۳ ) مردی که با او در انجام کاری پیمان بسته ای و وفادار به آن هستی امّا او درصدد خیانت به توست و

۴ ) مردی که با او صله رحم کنی ولی او با تو قطع رابطه کند[۳۳].

۳۳ ) چهار وقت سبب نزول رحمت

رسول اکرم صلی الله علیه واله فرمود: درِ رحمت الهی در چهار وقت باز می شود:

۱ ) هنگام نزول باران؛ ۲ ) وقتی فرزندی از راه محبّت به سیمای پدرش بنگرد؛ ۳ ) زمانی که درب کعبه گشوده شود؛ ۴ ) هنگام ازدواج و نکاح.[۳۴]

۳۴ ) چهار عامل سبب تبدیل سیّئات به حسنات

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: چهار خصلت در هر کس باشد گر چه سر تا پا غرق در گناه باشد،

خداوند تمام آنها را به حسنات تبدیل می کند.

۱ ) راستگویی؛ ۲ ) حیاء؛ ۳ ) اخلاق نیکو؛ ۴ ) سپاسگزار نعمت ها[۳۵].

۳۵ ) چهار نعمت به سبب چهار چیز

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: خداوند به سبب چهار چیز چهار نعمت مهم نصیب انسان می کند:

۱ ) رشد علم، در احترام استاد؛ ۲ ) بقاء ایمان؛ در بزرگ داشتن خداوند؛ ۳ ) لذّت زندگی؛ در نیکی به پدر و مادر؛ ۴ ) نجات از آتش جهنّم، در ترک اذیّت مردم[۳۶].

۳۶ ) چهار چیز سبب خیر دنیا و آخرت

پیامبر اسلام صلی الله علیه واله فرمود: چهار چیز سبب خیر دنیا و آخرت می باشد:

۱ ) بدن سالم؛ ۲ ) زبان ذاکر؛ ۳ ) قلب شاکر؛ ۴ ) همسر شایسته، زن صالح[۳۷].

۳۷ ) چهار چیز کم آن هم زیاد است

حضرت امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: چهار چیز کم آن هم زیاد می باشد:

۱ ) آتش ( چه آتش دنیا، چه آتش آخرت ) کمش هم زیاد است؛ ۲ ) خواب کمش هم زیاد

است؛ ۳ ) بیماری ( مرض ) هم کمش زیاد است، ۴ ) دشمن کمش هم زیاد می باشد[۳۸].

۳۸ ) چهار حرم اهمیت ویژه دارد

از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود:

۱ ) خدا را حرمی می باشد و آن مکه است؛

۲ ) رسول خدا صلی الله علیه واله حرمش مدینه است؛

۳ ) امیر مؤمنان علیه السلام حرمش کوفه است؛

۴ ) برای ما اهل بیت حرمی است و آن قم می باشد[۳۹].

۳۹ ) چهار وقت در شبانه روز

حضرت امام رضا علیه السلام فرمود: اوقات شبانه روز خود را به چهار بخش تقسیم و از آن به خوبی استفاده کنید.

۱ ) ساعتی از آن را برای مناجات با پروردگار؛

۲ ) ساعتی دیگر از آن را برای امرار معاش و کسب حلال؛

۳ ) ساعتی از آن را دیدار با برادران دینی؛

۴ ) ساعتی از آن را برای استفاده از لذّات مشروع[۴۰].

۴۰ ) چهار چیز سبب ناکامی

روایتی از حضرت علی علیه السلام نقل شده که فرمود: بر ناکامی ها و برگشت روزگار، به چهار چیز استدلال می شود ( چهار نشانه دارد):

۱ ) بی تدبیری و سوء مدیریت؛

۲ ) ریخت و پاش های نابجا

۳ ) کم عبرت گرفتن از حوادث؛

۴ ) بی اندازه فریب خوردن[۴۱].

۴۱ ) پنج صفت سبب نجات

قال الباقرعلیه السلام:پنج صفت سبب نجات و دوستی خدا و رسولش می شود:

۱ ) غیرت بر خانواده و همسر و محارم؛ ۲ ) گشاده دستی؛ ۳ ) خوش خلق؛ ۴ ) راستگویی؛ ۵) شجاعت[۴۲].

۴۲ ) پنج صفت بد سبب جمع مال

حضرت امام رضا علیه السلام فرمود: سرمایه جمع نمی شود، مگر کسی که دارای پنج خصلت مذموم باشد:

۱ ) بخل زیاد؛ ۲ ) آرزوی دراز؛ ۳ ) حرص ( آزمندی )؛ ۴ ) بریدن از خویشان ( قطع رحم )؛ ۵ ) برتری دادن دنیا بر آخرت[۴۳].

۴۳ ) پنج خصلت لازم زندگی

قال الصادق علیه السلام:پنج خصلت هست که هر کدام از آنها نباشد زندگی انسان ناقص، عقلش زائل و قلب او مشغول خواهد بود:

۱ ) سلامتی بدن؛ ۲ ) امنیت؛ ۳ ) وسعت رزق؛۴ ) مونس موافق ( همسر؛ فرزند و هم نشین صالح و نیک )؛ ۵ ) پنجمین خصلت که جامع همه این صفات است، سهل گیری ( بی تکلیف بودن و ساده زیستی و ترک تشریفات و چشم هم چشمی ) می باشد[۴۴].

۴۴ ) با پنج دسته رفاقت ممنوع

دوست می تواند بسیار تأثیر گذار باشد، چه جنبه مثبت و چه منفی، پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: «المَرءُ عَلی دِینِ خَلِیلِهِ وَ قَرِینِه »آدمی بر آیین دوست و همنشینان و نزدیکان خود است؛ و لذا با کسانی که این پنج صفت را دارند، نباید دوست؛ هم سفره و همنشین شد جدّاً باید از آنها اجتناب کرد، چنان که در روایت دیگر آمده است: « صاحِبُ السُوءِ قِطعَهُ مِنَ النّار» دوست بد پاره ای از آتش است. که آن صفات عبارتند از:

۱ ) کذّاب؛ ۲ ) گناهکار و لاابالی؛ ۳ ) بخیل؛ ۴ ) احمق؛ ۵ ) قاطع رحم[۴۵].

امام سجاد علیه السلام فرمود: فرزندم با پنج کس همنشینی و رفاقت مکن:

۱ ) از همنشینی با دروغگو پرهیز کن؛ زیرا او همه چیز را بر خلاف واقع نشان می دهد، دور را نزدیک و نزدیک را به تو دور می نمایاند.

۲ ) از همنشینی با گناهکار و لاابالی بپرهیز، زیرا او تو را به بهای یک لقمه یا کمتر از آن می فروشد.

۳ ) از همنشینی با بخیل برحذر باش، که او از کمک مالی به تو آنگاه که بسیار به آن نیازمندی، مضایقه می کند.

۴ ) از همنشینی با احمق ( کم عقل ) اجنتاب کن، زیرا او می خواهد به تو سودی رساند؛ ولی به زیان تو می انجامد.

۵ ) از همنشینی با « قاطع رحم » ( کسی که با خویشاوندان قطع رابطه نموده است ) بپرهیز، که او در سه جای قران لعن و نفرین شده است. حتّی کسانی که دارای اراده قوی هم باشند به نصّ روایت ناخودآگاه از رفیق بد تأثیر می پذیرند، چه رسد به کودکان و نوجوانان که به طریق اولی باید آنان را از مصاحبت با افراد منحرف و فاسد منع کرد[۴۶].

۴۵ ) شرایط دوست واقعی

امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: کسی که تمام شرایط را داشته باشد رفیق کامل است و الا به همان اندازه درجه دوستی او کم می شود، و اگر هیچ یک از آنها را نداشته باشد اساساً نام دوست نمی توان بر او گذاشت.

۱ ) ظاهر و باطنش یکسان باشد ( آنچه نسبت به تو ابراز می دارد در دل نیز همان باشد )؛

۲ ) خوبی تو را خوبی خودش بداند و بدی تو را بدی خود، ( آبروی تو را آبروی خود بداند )؛

۳ ) اگر در وضع مالی او بهبودی حاصل شد و به ثروتی دست یافت یا به مقامی رسید، با تو تغییر روش ندهد؛

۴ ) به اندازه توانایی و قدرتش از مساعدت و همراهی با تو مضایقه نکند؛

۵ ) تو را در روز گرفتاری و بدبختی به دست فراموشی نسپارد و تنهایت نگذارد[۴۷].

۴۶ ) پنج چیز را غنمیت شمردن

از وصایای پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به ابوذر این است که پنج چیز را پیش از آمدن پنج چیز غنیمت

شمار: ۱ ) جوانی پیش از پیری؛ ۲ ) سلامتی قبل از مریضی؛ ۳ ) دارایی پیش از فقر؛ ۴ ) فراغت قبل از اشتغال؛ ۵ ) زندگی پیش از مرگ[۴۸].

۴۷ ) پنج علامت دیوانه

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله از جایی عبور می کرد، چشمش به جمعیتی افتاد که دور شخصی را گرفتند، حضرت نزد آنها رفت و پرسید: برای چه در اینجا جمع شده اید؟!

عرض کردند: دیوانه ای در اینجا هست ( حرکات او ما را به اینجا کشانده است ).

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: دیوانه حقیقی این شخص نیست؛ بلکه این شخص بینوا گرفتار و ( بیمار ) است. آیا می خواهید شما را به ویژگی های دیوانه حقیقی، آگاه کنم؟!

عرض کردند: آری ای رسول خدا. فرمود: دیوانه حقیقی دارای این نشانه ها است:

۱ ) با کِبر و نَخوَت راه می رود. ( خود بزرگ بین و متکبر است )؛

۲ ) به دو طرف خود ( مکرر ) نگاه می کند. ( خود بین و معجب است )؛

۳ ) شانه های خود را بالا و پایین می آورد. ( خود نماست و عقده حقارت دارد )؛

۵ ) از درگاه خدا آرزوی بهشت می کند با اینکه به گناه خود ادامه می دهد؛

۶ ) جامعه، نه از شر او در امانند و نه به خیر او امیدوارند[۴۹].

۴۸ ) پنج صفت از زشت ترین صفات

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله رو به اصحاب کرد فرمود: آیا می خواهید شما را به تنبل ترین و دزدترین و

بخیل ترین و جفاکارترین و عاجزترین انسان ها آگاه سازم؟!

عرض کردند: آری، ای رسول خدا! حضرت فرمود:

۱ ) تنبل ترین انسان، بنده سالم و بیکاری است که در عین حال با زبان و لب، ذکر خدانمی گوید؛

۲ ) دزدترین انسان، کسی است که از نمازش بدزدد، نمازش مثل کهنۀ کثیف به صورتش زده می شود؛

۳ ) بخیل ترین انسان، کسی است که از نزد مسلمانی عبور کند و به او سلام نکند؛

۴ ) جفاکارترین و بی مهرترین انسان کسی است که در نزد او یادی از من بشود ولی صلوات نفرستد؛

۵ ) و عاجزترین انسان کسی است که از ( دعا کردن ) عاجز باشد[۵۰].

۴۹ )پنج علامت مؤمن

حضرت امام سجاد علیه السلام فرمود: مومن دارای پنج علامت است:

۱ ) ورع در خلوت؛ ۲ ) صدقه با کمی درآمد؛ ۳ ) صبر در مصیبت؛ ۴ ) بردباری در هنگام غضب؛ ۵ ) راستگویی هنگام خوف[۵۱].

۵۰ ) پنج صفت برای بهترین بندگان

حضرت امام رضا علیه السلام در پاسخ سائلی که گفت: بهترین بندگان چه کسانی هستند؟ فرمود: بهترین بندگان خدا دارای پنج صفت می باشند.

۱ ) وقتی کار خیری را انجام داد، خوشحال شود؛

۲ ) زمانی که کار بدی انجام داد، استغفار کند؛

۳ ) موقعی که نعمتی به دست آورد، شاکر باشد؛

۴ ) هنگامی که مبتلا ( به مصیبت ) شد، صبر کند؛

۵ ) اگر از کسی بدی ببیند ببخشد[۵۲].

۵۱ ) پنج نفر از حیله شیطان در امانند

از حضرت امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: شیطان گفت: به جز پنج نفر سایر مردم از حیله و نیرنگم مصون و محفوظ نمی باشند، آنان عبارتند از:

۱ ) کسی که به خدا متوسل شود و در جمیع امور بر او توکل نماید؛

۲ ) کسی که بسیار ذکر و تسبیح خداوند در هر شب و روز کند؛

۳ ) کسی که آنچه برای خود می پسندد برای برادر مؤمن خود نیز بخواهد؛

۴ ) کسی که هرگاه مصیبتی به او می رسد جزع نکند؛

۵ ) کسی که به تقسیم رزق خداوند راضی باشد و از برای روزی غم نخورد[۵۳].

۵۲ ) پنج چیز فراموش شده

از پیامبر اعظم صلی الله علیه واله نقل شده است، که فرمود: زمانی بر امت من فرا رسد که به پنج چیز علاقمند شوند و پنج چیز را فراموش نمایند اینها از من بیزارند و من هم از آنها بیزارم، آنها عبارتند از:

۱ ) به دنیا دل ببندند و آخرت را فراموش کنند؛

۲ ) به مال علاقه مند شوند و حساب را از یاد ببرند؛

۳ ) به زنان محبّت پیدا کنند و حورالعین را فراموش کنند؛

۴ ) قصرها را دوست بدارند و قبرها را از یاد ببرند؛

۵ ) خود را دوست دارند ولی خدا را فراموش کنند[۵۴].

۵۳ ) پنج موعظه جبرئیل به پیامبر اکرم صلی الله علیه واله

در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: حضرت رسول خدا صلی الله علیه واله به جبرئیل فرمود: مرا موعظه کن. گفت:

۱ ) ای محمد صلی الله علیه واله زندگی کن هر چه خواهی سرانجام تو می میری؛

۲ ) دوست داشته باش هر چه را که خواهی ( بعد از مدتی ) از آن جدا خواهی شد؛

۳ ) عمل کن آنچه خواهی ( روزی ) آن را ملاقات خواهی کرد؛

۴ ) شرف مؤمن بپا خواستن نماز اوست در شب؛

۵ ) عزّت مؤمن نگهداری خویش از آبروی مردم است[۵۵].

۵۴ ) از پنج نوع مستی بپرهیزید

از امیر مؤمنان علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: برای انسان عاقل و خردمند سزاوار است که از پنج چیز دوری نماید:

۱ ) از مستی ثروت؛ ۲ ) از مستی قدرت؛ ۳ ) از مستی علم و دانش؛ ۴ ) از مستی ستایش دیگران؛ ۵ ) از مستی جوانی، که از هر کدام آنها باد خبیثی می وزد که عقل را می گیرد و وقار شخص را کم مقدار می کند چنان که انسان مست شراب از هیچ قبایح و زشتی باک ندارد و نمی داند چه می کند، مگر وقتی که به هوش آید[۵۶].

۵۵ ) پنج مشکل و گرفتاری همیشگی مؤمن

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: مؤمن همواره دچار پنج مشکل است و با آن دست و پنجه نرم می کند، آنها عبارتند از:

۱ ) مؤمنی که به او رشک و حسد می ورزد؛

۲ ) منافقی که کینه او را در دل دارد؛

۳ ) کافری که با او در ستیز و جنگ است؛

۴ ) نفس سرکشی که با او در نزاع و مجادله است ( مبارزه با او جهاد اکبر است )؛

۵ ) دیو و شیطانی که در صدد گمراهی اوست و لذا همواره در کمین او می باشد[۵۷].

۵۶ ) پنج پایه اسلام

قال الباقر علیه السلام: اساس اسلام بر پنج پایه استوار است:

۱ ) بر پا داشتن نماز؛ ۲ ) زکات دادن؛ ۳ ) به جا آوردن اعمال حج؛ ۴ ) روزه گرفتن؛ ۵ ) ولایت و دوستی اهل بیت: در همه حال[۵۸].

۵۷ ) شش چیز به شش چیز است

در حدیث قدسی آمده است که خدواند فرمود: ای بندگانم! شش چیز از شما و در برابر آن شش چیز از من می باشد؛ اگر به وظایف خود عمل کردید، خیر دنیا و آخرت نصیب شما خواهد شد:

۱ ) آمرزش و عفو از من و تو به از شما؛

۲ ) بهشت برین از من و طاعت و عبادت از شما؛

۳ ) روزی زیاد از من و شکر و سپاس از شما؛

۴ ) قضا از من و رضا از شما؛

۵ ) بلا از من و صبر از شما؛

۶ ) اجابت از من و دعا از شما[۵۹].

۵۸ ) شش خصلت ویژه اهل بیت (ع)

امام سجاد علیه السلام فرمود: خداوند شش خصلت و امتیاز به اهل بیت (ع) عطا فرمود: علم؛ بردباری؛ سخاوت و جوانمردی؛ فصاحت؛ شجاعت؛ محبّت در قلوب مؤمنان.

۵۹ ) شش حق نسبت به همدیگر

از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله نقل شده که فرمود: مسلمانان نسبت به همدیگر دارای شش حقند:

۱ ) سلام کردن؛ ۲ ) پذیرفت دعوت؛ ۳ ) گفتن « یَرحَمُکُم الله » به دیگران هنگام عطسه کردن آنها؛ ۴ ) عیادت مریض؛ ۵ ) همان را برایش بخواهد که برای خود می خواهد؛ ۶ ) شرکت در تشییع جنازه[۶۰].

۶۰ ) شش صفت جوانمردان

پیامبر اسلام صلی الله علیه واله فرمود: شش صفت از نشانه جوانمردی است ( چه خوب است انسان دارای این

گونه صفات باشد ). سه صفت از آنها در وطن ( حضر ) لازم است:

۱ ) قرآن خواندن؛ ۲ ) آباد کردن مساجد ( با عبادت )؛ ۳ ) برای خدا رفاقت کردن؛

سه صفتی دیگر، در سفر لازم است:

۴ ) توشه خود را در اختیار دیگران قرار دادن؛ ۵ ) خوی خوش ( اخلاق نیکو)؛ ۶ ) مزاح حلال»[۶۱].

۶۱ ) از شش چیز به خدا پناه بردن

حضرت امام صادق (ع) فرمود: پیامبر اکرم (ص) هر روز از شش چیز به خدا پناه می برد:

۱ ) شک؛ ۲ ) شرک؛ ۳) حمیّت ( تعصّب )؛ ۴ ) غضب ( خشم )؛ ۵ ) ظلم؛ ۶ ) حسد[۶۲].

۶۲ ) شش مرحله برای توبه عالی

برای رسیدن به توبه عالی ( بازگشت از گناه ) حضرت امیر مؤمنان علیه السلام شش راه کار نشان داده است، باید تمام آنها یکی پس از دیگری انجام گیرد و گر نه توبه گناه کار نزد خداوند قبول نخواهد بود، آنها عبارتند از:

۱ ) پشیمانی از گناهان گذشته؛ ۲ ) تصمیم بر ترک گناه در آینده؛ ۳ ) پرداخت حقوق مردم به شکل کامل؛ ۴ ) جبران واجباتی که فوت شده و انجام نگرفته است و قضاء نمودن آنها؛ ۵ ) اندوه زیاد به حدّی که گوشتی که در حال معصیت روییده شده است، آب شود یا پوست به استخوان بچسبد و گوشت دوباره بروید؛ ۶ ) رنج عبادت را بچشد، چنان که شیرینی گناهان را چشیده بود[۶۳].

۶۳ ) در شش چیز نیکی نهفته است

خداوند به حضرت موسی کلیم علیه السلام وحی فرستاد و فرمود: شش چیز در شش جا قرار داده؛ امّا مردم جای دیگر آن را طلب می کنند و هرگز موفّق نمی شوند و به آن دست نخواهند یافت:

۱ ) آسایش را در بهشت قرار داده است، نه در دنیا؛ ولی مردم در دنیا طلب می کنند و باهزینه زیاد به دنبالش هستند؛

۲ ) علم در گرسنگی به دست می آید؛ ولی مردم با شکم سیر می خواهند کسب علم کنند؛

۳ ) عزّت در بیداری شب به دست می آید؛ ولی مردم در دربار سلاطین و حاکمان در جست و جوی آنند؛

۴ ) مقام و رفعت در فروتنی و تواضع به دست می آید؛ ولی مردم با تکبّر می خواهند آن را کسب کنند؛

۵ ) مستجاب شدن دعا در خوردن غذای حلال است؛ اما مردم آن را در سر و صدای بسیار جستجو می کنند، به جایی نمی رسد؛

۶ ) بی نیازی در قناعت کردن به دست می آید؛ امّا مردم به دنبال کسب مال فراوان هستند و هیچگاه از این راه به دست نمی آید[۶۴].

۶۴ ) شش علامت شیعه

عدّه ای نزد حضرت علی علیه السلام ادعای شیعه بودن کردند.

حضرت فرمود: پس چرا سیمای شیعه در چهره شما پیدا نیست.

پرسیدند: سیمای شیعه چگونه است؟ فرمود:

۱ ) بر اثر عبادت شب و بی خوابی، زرد شده باشد؛

۲ ) چشمانشان بر اثر گریه از خوف خدا کم سو شده باشد؛

۳ ) کمرشان بر اثر قیام به عبادت خم گردد؛

۴ ) شکمشان بر اثر روزه گرفتن فرو رفته باشد؛

۵ ) لب هایشان بر اثر دعا خشک شده شود؛

۶ ) و گرد فروتنان بر آنها نشسته است. ( آثار خشوع و تواضع در چهره آنها آشکار است )[۶۵].

۶۷ ) شش مرگ سبب استحقاق بهشت

از امیر مومنان علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: من بهشت را برای شش گروه ضمانت می کنم،

آنها عبارتند از:

۱ ) کسی که در راه صدقه دادن مرگش فرا رسد؛

۲ ) کسی که در راه عیادت مریض جان دهد؛

۳ ) آن که در حال جهاد در راه خدا مرگش برسد؛

۴ ) مردی که در راه حج از دنیا برود؛

۵ ) کسی که در راه نماز جمعه اجلش برسد؛

۶ ) مردی که برای تشییع جنازه مرد مسلمان برود و بمیرد[۶۶].

۶۸ ) در شش مورد عقل مردم را می شود محک زد

حضرت امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: در شش مورد عقل مردم را می شود محک زد و سبک و سنگین کرد تا کم و زیادش رافهمید:

۱ ) بردباری؛ هنگام غضب و خشم؛

۲ ) میانه روی؛ هنگام رغبت و زیاد خواهی؛

۳ ) صبر و مقاومت و شکیبایی؛ هنگام ترس؛

۴ ) در هر زمان و مکان و شرایط تقوی الهی را رعایت نمودن؛

۵ ) با مردم مدارا و خوش رفتاری کردن؛

۶ ) مجادله و ستیز را کم نمودن[۶۷].

۶۹ ) با شش گروه نمی شود ستیز کرد

حضرت علی علیه السلام فرمود: با شش نفر نمی شود جدال و بگو مگو نمود:

۱ ) فقیه و دانشمند دینی؛ ۲ ) رئیس ( سرپرست و کارفرمایان )؛ ۳ ) انسان های پست و فرومایه؛ ۴) انسان شرور و بی شرم ( فحّاش )؛ ۵ ) زنان؛ ۶ ) بچه ها و خردسالان[۶۸].

۷۰ ) شش خصلت سبب بهره مندی

حضرت امام رضا علیه السلام از پدرانش، آنان از امیر مؤمنان علی (ع) نقل کرده اند که پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: امّت من همیشه در خیر هستند، اگر از این خصال بهره مند باشند:

۱ ) هرگاه همدیگر را دوست داشته باشند؛

۲ ) امانت را ادا کنند ( به صاحبش بپردازند )؛

۳ ) از حرام پرهیز و دوری نمایند؛ ۴ ) مهمان نوازی کنند؛

۵ ) نمار را اقامه نمایند؛ ( و آن را در جامعه به پرشکوه ترین صورت گسترش دهند. )

۶ ) زکات، حقوق و دارایی هایشان را به اهلش پرداخت نمایند؛

در غیر این صورت با قحطی ها و مشکلات روبرو خواهند شد[۶۹].

پیامبر اکرم (ص) فرمود: شش امر را از من بپذیرید ( و به آن عمل کنید ) به شما بهشت اعطا می شود، آنها عبارتند از:

۱ ) هنگام سخن گفتن دروغ نگویید؛ ۲ ) چون وعده دادید تخلّف نکنید؛ ۳ ) اگر به شما اعتماد کردند و امانتی دادند؛ خیانت نکنید؛ ۴ ) چشمانتان را پاک نگهدارید؛ ۵ ) پاکدامن باشید؛

۶ ) دست و زبان خود را حفظ کنید ( تا کسی را با آن آزار نرسانید )[۷۰].

۷۱ ) هفت فضیلت برای شهید

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می فرماید: خدا هفت ویژگی به شهید داده است:

۱ ) با ریختن اوّلین قطره خون آمرزیده می شود؛

۲ ) سر شهید در دامان دو همسر از حوریان بهشت قرار می گیرد، و آنان غبار راه از چهره اش می زدایند و به او خوشامد می گویند، و او نیز به آنها همین را می گوید؛

۳ ) از لباس های بهشت پوشانده می شود؛

۴ ) نگهبانان بهشت با بوهای خوش و معطّر به استقبال او می آیند؛

۵ ) جایگاه خود را می بیند؛

۶ ) به روح او گفته می شود هر جای بهشت را که خواستی آزادانه انتخاب کن و به آنجا برو؛

۷ ) به وجه خدا می نگرد و از هر رنجی می رهد؛ این ( آسایشی ) برای پیامبران و شهدا است[۷۱].

۷۲ ) هفت فایده دوستی اهل بیت پیامبر اکرم (ص)

حضرت علی بن الحسین (ع) فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: دوستی من و خاندانم در هفت مکان سخت سودمند خواهد بود:

۱ ) هنگام مرگ؛ ۲ ) در قبر؛ ۳ ) هنگام برانگیختن؛ ۴ ) هنگام دادن نامه اعمال؛ ۵ ) هنگام حسابرسی؛ ۶ ) هنگام سنجش اعمال؛ ۷ ) هنگام عبور از صراط[۷۲].

۷۳ ) هفت حق مؤمن بر مؤمن

قال الصادق علیه السلام:مؤمن دارای هفت حق واجب است که خداوند از آن حقوق بازخواست می کند:

۱ ) او را بزرگ دارد، به طوری که بر چشمانش جای دهد. یعنی هنگام دیدن او جایگاهی در نزند خود برای او قائل شود، یا در چشم خود برادر مؤمنش را بزرگ شمارد؛

۲ ) او را از صمیم قلب دوست بدارد؛

۳ ) در ثروتش برابر او انصاف به خرج دهد؛

۴ ) هر چیز را برای خود دوست می دارد، برای او نیز دوست داشته باشد؛

۵ ) در نبودش حرمتش را نگه دارد ( غیبت او را حرام بدارد )؛

۶ ) در هنگام بیماری به عیادتش برود؛

۷ ) در تشییع جنازه اش شرکت و پس از مرگش جز به نیکی از او یاد نکند[۷۳].

۷۴ ) هفت چیز ایمان را کامل می کند

در روایتی از پیامبر اعظم صلی الله علیه واله نقل شده که فرمود: « ای علی هفت چیز در هر کس باشد ایمانش

کامل گردد و دربهای بهشت به رویش گشوده شود:

۱ ) وضو را کامل بگیرد؛ ۲ ) نماز را کامل بخواند؛ ۳ ) زکات دادن؛ ۴ ) خشم و غضب را فرو بردن ۵ ) زبان را از ناگفتنی ها باز دارد؛ ۶ ) از گناه استغفار نماید؛ ۷ ) خیرخواه اهل بیت پیامبر (ص) باشد »[۷۴].

۷۵ ) هفت خصلتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به آن مأمور شد

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می فرماید: پروردگارم مرا به انجام دادن هفت خصلت امر نموده است آنها عبارتند از:

۱ ) دوست داشتن تهی دستان، و نزدیک شدن به آنها

۲ ) ذکر ( لا حول و لا قوّه الّا بالله ) را بسیار گفتن؛

۳ ) صله رحم نمودن با خویشان، هر چند که آنها قطع رابطه کنند؛

۴ ) به پایین تر از خود نگاه کنم و نه بالاتر از خود ( در مسائل دنیوی )؛

۵ ) در راه خدا از سرزنش دیگران دلسرد نشوم؛

۶ ) حرف حق را بزنم اگر چه تلخ باشد؛

۷ ) از کسی چیزی را درخواست نکنم[۷۵].

۷۶ ) هفت چیز پس از مرگ برای انسان جاری است

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هفت چیز برای بنده بعد از مرگ در جریان است:

۱ ) دانشی که بیاموزد که دیگران از آن بهره مند شوند؛

۲ ) رودی به جریان اندازد تا همه مردم به خصوص طبقه کشاورزان و باغداران و دیگر اصناف از آن استفاده نمایند؛

۳ ) چاهی را حفر کند که دیگران از آن آب بهره برداری کنند؛

۴ ) درخت خرما ( و سایر درختان ) بنشاند که از میوه ها و سایۀ آن بهره مند گردند؛

۵ ) مسجدی بنا کند ( که با اقامۀ نماز در آن و رفع مشکلات جامعه و نیز با برگزاری جلسات مذهبی جهت تعالی معارف اسلام از آن به کار گیرند )؛

۶ ) قرآن ( و متون و کتب دینی دیگری ) را به ارث گذارد؛

۷ ) فرزندی صالح از او بماند که برای او طلب مغفرت نماید[۷۶].

۷۷ ) هفت قاعده اسلام

جناب کمیل بن زیاد می گوید: از امیر مؤمنان علیه السلام پرسیدم: قاعده دین اسلام چیست؟ حضرت

فرمود: « پایه های اسلام هفت چیز است:

۱ ) عقل که بنیاد شکیبایی است؛ ۲ ) آبروداری و راستگویی؛ ۳) تلاوت قرآن در جای خود؛ ۴ ) حسن هم جواری با مردم؛ ۵ ) رعایت حق آل محمد صلی الله علیه واله و شناختن ولایت آنان؛ ۶ ) رعایت حقّ برادران و حمایت از آنان؛ ۷ ) دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا[۷۷].

۷۸ ) بخیل به هفت بلا دچار می شود

جناب سلمان فارسی که پیامبر اکرم صلی الله علیه واله در فضیلتش فرمود: « السَّلمان مِنّا أهلَ البَیتِ » می فرماید: بخیل به یکی از هفت بلیه دچار می شود

۱ ) یا می میرد و مال را برای وراث می نهد و او در غیر طاعت خدا صرف می کند؛

۲ ) یا ظالمی به خفّت و خواری از او می گیرد؛

۳ ) یا هوسی به سرش می زند که همه مال را در راه رسیدن به آن می دهد؛

۴ ) یا به فکر تجدید بنای خانه و تعمیر ویرانه می افتد و دارایی را آنجا به باد می دهد؛

۵ ) یا به نکبتی و خواری دچار می شود از قبیل غرق شدن، آتش سوزی، دزدی و غیره؛

۶ ) یا به دردی بی درمان مبتلا می شود و ثروت را در معالجه آن خرج می نماید؛

۷ ) و یا در محلی به خاک می سپارد و بعد فراموش می کند[۷۸].

۷۹ ) هفت خصلت شیعیان

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به علی (ع) فرمود: ای ابا الحسن! آیا می خواهی به تو بشارتی دهم؟ گفت: بلی ای رسول خدا! حضرت فرمود: جبرئیل از جانب خدا به من خبر می دهد که به شیعیان و دوستداران تو هفت خصلت داد:

۱ ) راحتی، هنگام مرگ؛ ۲ ) انس، زمان وحشت؛ ۳ ) نور؛ هنگام تاریکی؛ ۴ ) در امان بودن، وقت ترس؛ ۵ ) عدالت، به هنگام سنجش اعمال؛ ۶ ) جواز عبور؛ بر صراط؛ ۷ ) داخل شدن به بهشت، قبل از همه مردم، طوری که نور ایمان بین ایدیهم ( پیشاپیش ) جلو و طرف راست ایشان حرکت می کند[۷۹].

۸۰ ) هفت امتیاز علم بر مال

علم هفت امتیاز و برتری بر مال دارد:

۱ ) علم: میراث پیغمبران است؛ ولی مال میراث فرعونیان؛

۲ ) علم: نگهبان عالم است؛ ولی مال را باید نگهداشت، تا از دست دزد، سرما و گرما و باد مَصُون و ایمن بماند؛

۳ ) علم: با بخشش و انفاق کم نمی شود؛ اما مال با انفاق کم می شود؛

۴ ) علم: با عالم در همه جا هست؛ حتّی در قبر از او جدا نمی شود؛ اما مال می ماند ( و یا با مرگ به دست ورّاث می افتد و جز ثلث مال، آن هم اگر وصیت کرده باشد، برایش خرج نمی کنند )؛

۵ ) علم ( علوم معارف دینی ): مخصوص مؤمنان است و به دست آنها می رسد؛ اما مال هم به دست کافر می رسد و هم به مؤمن؛

۶ ) علمِ عالم: در امر دین، عالم مورد نیاز و حاجت همه مردم است؛ ولی صاحب ثروت مورد نیاز نیست؛

۷ ) علم: صاحبش را در عبور از پل صراط نیرو می دهد و کمک می کند؛ ولی مال ناتوان است، ( مگر کسی که آن را برای خدا و با اخلاص و در راه خدا صرف نماید. وانگهی، بر فرض قبولی این عمل، مگر چند درصد مردم می توانند از این نعمت سرمایه برخوردار شوند، تا بتوانند انفاق و خیرات کنند، ولی علم را همه اقشار ملّت می توانند داشته باشند. )[۸۰]

۸۱ ) هشت خصلت حضرت علی علیه السلام

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به حضرت فاطمه (س) فرمود: برای علی! هشت خصلت می باشد که دیگران از آن برخوردار نیستند:

۱ ) ایمان به خدا و رسولش؛ ۲ ) دانش؛ ۳ ) حکمت؛ ۴ ) همسری چون حضرت فاطمه زهرا (س) ۵ ) داشتن دو فرزند چون حسن و حسین (ع)؛ ۶ ) امر به معروف؛ ۷ ) نهی از منکر؛ ۸ ) داوری از روی کتاب خدا[۸۱].

۸۲ ) هشت گروه طلبکار

از حضرت امام سجاد علیه السلام سؤال کردند: چگونه صبح کردی؟ حضرت در پاسخ فرمود: صبح کردم در حالی که، هشت صنف و گروه از ما طلبکارند:

۱ ) خداوند، طلب عبادت می کند؛

۲ ) پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می خواهد به سنّتش عمل کنیم؛

۳ ) خانواده، نفقه و خرجی می خواهند؛

۴ ) نفس، خواهش هایی از ما دارد؛

۵ ) شیطان، می خواهد از او پیروی کنیم؛

۶ ) دو فرشته موکل ( رقیب و عتید )، می خواهند درستکار باشیم؛

۷ ) عزرائیل در پی گرفتن جانمان است؛

۸ ) قبر، در انتظار جسد بی جان ما است[۸۲].

۸۳ ) هشت خصلت سزاوار مؤمن

سزاوار است مؤمن دارای هشت خصلت باشد:

۱ ) وقار در برابر تندباد حوادث؛ ۲ ) شکیبایی به هنگام هجوم گرفتاری؛ ۳ ) شکر در زمان وفور نعمت؛ ۴ ) قناعت به روزی خدا؛ ۵ ) عدم ستم بر دشمنان؛ ۶ ) قرار ندادن زحمت های خود بر دوش دوستان؛ ۷ ) از احساس مسؤولیتی که می کند جسمش در رنج باشد؛ ۸ ) آسایش مردم به برکت ایمان و کوشش او باشد[۸۳].

۸۴ ) هشت نفر سزاوار سرزنش

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هشت کس اگر مورد اهانت قرار گرفتند، جز خویشتن کسی را سرزنش نکنند:

۱ ) کسی که به سر سفره ای دعوت نشده بنشیند؛

۲ ) کسی که صاحب خانه را فرمان دهد؛

۳ ) کسی که از دشمنش انتظار خوبی داشته باشد؛

۴ ) کسی که از فرومایگان توقع داشته باشد؛

۵ ) کسی که در گفت و گوی سرّی دو نفر شرکت کند؛

۶ ) کسی که سلطان را سبک شمارد؛

۷ ) کسی که در جایگاهی بنشیند که شایسته او نیست؛

۸ ) کسی که با فردی سخن بگوید که به سخن او گوش نمی دهد[۸۴].

۸۵ ) هشت فایده مسجد رفتن

امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود که از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله چنین شنیدم: هر کس که همیشه به مساجد رفت و آمد داشته باشد، به یکی از این هشت چیز دست می یابد:

۱ ) برادر دینی خدا پسند به دستش آید؛

۲ ) از علم و دانشی خوب و سودمند بهره گیرد؛

۳ ) سخنی که به راه هدایتش کشاند؛

۴ ) سخنی که او را از گناه منصرف نماید و ترک کند؛

۵ ) از رحمتی که به او چشم امید دارد برخوردار گردد؛

۶ ) گناهان را ترک کند. ( خود این ترک باز دو قسم است )؛

۷ ) از روی حیاء و شرم، دست از گناه بر می دارد؛

۸ ) ترس از خدا « رسوایی در آخرت » سبب ترک گناهش می شود.

۸۶ ) هشت گروه از همه منفورترند

۱ ) پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هشت گروه در روز قیامت از همه خلق خدا منفورترند:

۱ ) دروغ گویان؛ ۲ ) مستکبران؛

۳ ) آنانی که دشمنی برادران خود را در دل دارند؛ امّا در ملاقات با آنها خوشرو و گشاده رویند؛

۴ ) آنانی که وقتی به سوی خدا و پیغمبر دعوت شوند کُند باشند، وقتی که به سوی شیطان خوانده شوند سرعت گیرند؛

۵ ) هنگامی که به چیزی از مطامع دنیا مایل گردند، آن را به قسم خوردن جلب کنند و به دست آورند اگر چه حقی نسبت به آن نداشته باشند؛

۶ ) سخن چینان؛ ۷ ) آنانی که بین دوستا جدائی اندازند؛

۸ ) کسانی که بر بی گناهان و درماندگان ستم کنند.

۸۷ ) نه سفارش خداوند به پیامبر اکرم صلی الله علیه واله

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: پروردگارم مرا به نه ام سفارش کرده است. آنها عبارتند از:

۱ ) اخلاص در عمل در آشکار و نهان؛ ۲ ) برخورد عادلانه در حالت غضب و خشنودی؛

۳ ) میانه روی در خرج کردن در هنگام تنگدستی و دارایی؛

۴ ) چشم پوشی و گذشت از کسی که بر من ظلم کند؛

۵ ) بخشش کردن به آنکه نسبت به من بخل می ورزد؛

۶ ) با کسی که رابطه اش را با من قطع کرده ارتباط پیدا کنم؛

۷ ) سکوتم فکر باشد؛

۸ ) سخن گفتنم یاد خدا باشد؛

۹ ) نگاه کردنم همراه با عبرت گرفتن باشد[۸۵].

۸۸ ) نه نصیحت حضرت امام صادق علیه السلام

سفیان ثوری می گوید: به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم: یا بن رسول الله مرا نصیحت کن، حضرت ابتدا چهار نصیحت سپس به تقاضای بیشتر وی حضرت تعداد پنج نصیحت دیگر فرمود: روی هم نه نصیحت شد، آنها عبارتند از:

۱ ) درغگو؛ جوانمردی ندارد؛

۲ ) پادشاه؛ رفیق ندارد ( ریاست رفاقت نمی شناسد )؛

۳ ) حسود؛ آسایش نبیند؛

۴ ) بد اخلاق؛ مجد و بزرگی نیابد؛

۵ ) به خدا اعتماد کن؛ که ایمان همین است؛

۶ ) به آنچه که خدا داد راضی باش؛ که بی نیازی همین است؛

۷ ) با همسایگان خوش رفتاری کن؛ تا مسلمان باشی؛

۸ ) با بی دین رفقات نکن؛ که فسق و فجورش را به تو می آموزد؛

۹ ) با مردم خدا ترس مشورت کن[۸۶].

۸۹ ) ده ویژگی همسر خوب

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: بهترین زنان، زنی که دارای این ویژگی های ده گانه باشد:

۱ ) آمادگی ( ذاتی و ارادی ) برای بارداری بسیار داشته باشد؛

۲ ) با محبت باشد؛ ۳ ) با عفت و پاکدامن باشد؛

۴ ) در میان بستگانش سربلند و در نزد شوهرش فروتن باشد؛

۵ ) خود را در نزد شوهر بیاراید؛

۶ ) در نزد دیگران، حجاب و وقار و شرم خود را حفظ کند؛

۷ ) سخن شوهر را بشنود و از او اطاعت کند؛

۸ ) وقتی با شوهر خلوت کرد، آنچه او خواست دریغ نکند؛

۹ ) همانند مرد شوخ و بذله گو نباشد[۸۷].

۹۰ ) ده صفت سبب ده کیفر

پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هرگاه ده صفت در امت من پدید آید به ده کیفر دچار خواهد شد. گفتند یا رسول الله این صفات چیست؟ پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله در پاسخ فرمود:

۱ ) چون کم دعا کنند، بلا نازل شود؛ ۲ ) چون صدقه ندهند، مرض فراوان شود؛

۳ ) هنگامی که از پرداخت زکات خودداری کنند، حیوانات تلف شوند؛

۴ ) هرگاه پادشاه ستم کند، باران نبارد؛

۵ ) وقتی که زنا شیوع یابد مرگ نابه هنگام ( سکته ) بسیار شود؛

۶ ) موقعی که ریا و تظاهر ( خود نمایی ) زیاد شود، زلزله فراوان گردد؛

۷ ) چون پیمان ( عهد ) بشکنند ( وفا نکنند )، آدم کشی رواج پیدا کند؛

۸ ) چون کم فروشی ( احتکار ) کنند، به قحطی دچار شوند[۸۸].


۹۱ ) ده نشانه صالحان

پیامبر اعظم صلی الله علیه واله فرمود: نیکان و ابرار دارای ده نشانه هستند. آنها عبارتند از:

۱ ) و ۲ ) دوستی و دشمنی برای خدا؛ ۳ ) و ۴ ) رفاقت و ترک آن برای خدا؛

۵ ) و ۶ ) غضب و رضایت برای خدا؛ ۷ ) عمل برای خدا؛

۸ ) دعوت به سوی خدا؛ ۹ ) ترس برای خدا؛

۱۰ ) احسان برای خدا[۸۹].

۹۲ ) ده علامت نادان

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: نادان دارای ده صفت می باشد که از عقل بی نصیب است، آنها عبارتند از:

۱ ) با هر کس معاشرت نماید، به او ستم می کند؛

۲ ) بر کسی که زیر دست اوست، تعدّی می نماید؛

۳ ) به آن کسی که بالاتر از اوست، گستاخی می کند؛

۴ ) گفتارش از روی فکر و اندیشه نیست؛

۵ ) چون سخن می گوید، گناه می کند، و چون خاموش و ساکت باشد، غافل می گردد؛

۶ ) اگر با فتنه ای مواجه شود به سویش می شتابد و در دست آن هلاک می گردد؛

۷ ) چون فضیلتی ببیند از آن روی گردان شود؛

۸ ) از گناهان گذشته خود باکی ندارد و در باقی عمرش دست از گناه ندارد؛

۹ ) از کار نیک سستی نماید و در انجام آن کند باشد؛

۱۰ ) نسبت به آنچه از دست داده یا ضایع ساخته بی اعتناست[۹۰].

۹۳ ) ده فایده صدقه

رسول خدا صلی الله علیه واله فرمود: بر شما باد صدقه دادن که در آن ده خصلت وجود دارد که پنج چیز مربوط به دنیاست و پنج چیز مربوط به عالم آخرت می باشد. آنچه مربوط به دنیاست عبارتند از:

۱ ) پاک شدن اموالتان؛ ۲ ) پاک شدن بدن هایتان؛ ۳ ) دوای مریض های شماست؛

۴ ) باعث وارد شدن شادی و مسرّت در دل های شماست؛

۵ ) سبب افزونی مال و فراخی روزی آن؛

و آنچه مربوط به آخرت مربوط است:

۶ ) در قیامت سایه ای برای شما در مقابل آفتاب محشر است؛

۷ ) سبب آسانی حساب می شود؛

۸ ) سبب سنگینی کفّه ترازو که مزد و اجر آن افزون گردد؛

۹ ) سبب عبور از صراط؛ ۱۰ ) سبب رسیدن به بالاترین درجات بهشت است. )[۹۱]

۹۴ ) ده چیز مصیبت است

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: مصیبت های دنیا و قیامت هر کدام شامل پنج چیز می شوند. اما مصیبت های آخرت عبارتند از:

۱ ) از دست رفتن نماز؛ ۲ ) مرگ عالم؛ ۳ ) ناامید کردن سائل؛ ( فقیر و . . . )؛ ۴ ) نافرمانی پدر و مادر؛ ۵ ) ندادن زکات.

اما مصیبت های دنیا عبارتند از:

۶ ) مرگ دوست؛ ۷) از دست رفتن مال؛ ۸ ) ملامت و سرزنش دشمنان؛ ۹ ) ترک و انجام ندادن عمل؛ ۱۰ ) همسر نامهربان[۹۲].

۹۵ ) ده خصلت در نماز

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: نماز ستون دین است در آن ده خصلت است:

۱ ) زینت صورت و آبروی نمازگزار است؛

۲ ) نور و روشنی دل است؛

۳ ) باعث و سبب راحتی بدن است؛

۴ ) سبب نزول رحمت است؛

۵ ) چراغ آسمان است. جایی که نماز خوانده می شود برای آسمان ها مانند ستاره ای می درخشد.

۶ ) سبب سنگینی عمل در ترازوی اعمال است؛

۷ ) سبب خشنودی پروردگار است؛

۸ ) بهای بهشت است؛

۹ ) اُنس در قبر است؛

۱۰ ) حجاب و پرده ای از آتش جهنم است.

و کسی که نماز را به پا داشت دین را بپا داشت. و کسی که نماز را ترک کند دین را نابود کرد[۹۳].


[۱] - تحف العقول، ص ۲۴۸

[۲] - تحف العقول، ص ۵۶

[۳] - سنن الترمذی، ج ۳ ، ص ۹۶

[۴] - بحار الانوار، ج ۷۰، ص ۸۱

[۵] - اصول کافی،