احادیث عددی اخلاقی ازمعصومین علیهم السلام - نسخه‌ی قابل چاپ

احادیث عددی اخلاقی ازمعصومین علیهم السلام - morweb - 05 مرداد ۱۳۹۳ ۰۸:۴۷ ق.ظ احادیث عددی اخلاقی ازمعصومین علیهم السلام ۲ – دو خصلت رو به جوانی پیامبراکرم صلی الله علیه واله:دو خصلت از فرزندان آدم روز به روز و هر چه از سال و عمر او می گذرد جوان تر می شود؛ ۱) حرص؛ ۲ ) آرزوی دراز[۲] ۳ – دو چشم ویژه پیامبراکرم صلی الله علیه واله:دو چشم در روز قیامت از آتش جهنّم در امان هستند: ۱ ) چشمی که از ترس خداوند بگرید. ۲ ) چشمی که شب ها در راه خدا نگهبانی دهد.[۳] ۴ – دو روز بودن دنیا قال علی علیه السلام:روزگار، گاهی به سود انسان است در چنین وقت نباید زیاد شاد شود آنگونه که خود را فراموش کند و گاهی به ضرر انسان است، باید صبر کند ولی نباید در هر دو حال از یاد خدا غافل شد، بلکه باید بر بردباری و شکیبایی هر دو روز را به سود خود با موفقیت سپری کرد[۴]. ۵ – دو چیز امت پیامبر اکرم صلی الله علیه واله را بی آبرو می کند: پیامبر گرامی صلی الله علیه واله به دو چیزی که امت به آن آسیب پذیرند، نگران بود و لذا همواره متذکرمی شد: ۱ ) شکم؛ ۲)شهوت جنسی ( زیر شکم )[۵] ۶ – دو چیز کم یاب پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: کمترین چیزی که در دوره آخرالزمان یافت می شود، دو چیز است: ۱ ) برادر مورد اطمینان؛ ۲) پول حلال[۶]. ۷ – دو چیز روزی را زیاد می کند از امام صلی الله علیه واله نقل شده که فرمود: دو چیز مال و سرمایه را زیاد می کند: ۱ ) صله رحم؛ ۲ ) خوش رفتاری با همسایگان[۷]. ۸ – سه گروه شفاعت کننده در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله نقل شده است: « در روز قیامت، شفاعت سه دسته به اذن پروردگار متعال پذیرفته می شود: پیامبران، عالمان و شهیدان »[۸] ۹ – سه سخنِ نوشته بر درِ دوزخ پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: بر چهارمین در دوزخ سه سخن نوشته شده است: ۱ ) خوار گرداند خدا کسی را که اسلام را خوار کند؛ ۲ ) خوار گرداند خدا کسی را که به اهل بیت علیهماالسلام اهانت کند؛ ۳ ) خوار گرداند خداوند کسی را که ستم گران را بر ضدّ مردم یاری رساند[۹]. ۱۰ – سه دسته شکایت کننده در قیامت قال الصادق علیه السلام:سه چیز نزد خدا شکایت می کنند: ۱ ) مسجد ویرانه ای که مردم در آن نماز نمی گذارند؛ ۲ ) دانشمندی که در میان مردم نادان قرار دارد؛ ۳ ) قرآنی که برای زیبایی – در منزل – گذاشته شده که گرد و خاک روی آن نشسته است و کسی آن را نمی خواند[۱۰]. ۱۱ – سه خصلت جهانی حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرمود: سه ویژگی است که در مورد آنها باید با همه حتی غیر مسلمان یکسان برخورد کرد و تفاوتی قائل نشد: ۱ ) ادای امانت؛ ۲) وفای به عهد؛ ۳ ) نیکی به والدین[۱۱]. ۱۲ – سه نشانۀ حقیقت ایمان از سفارش های پیامبر اعظم صلی الله علیه واله به علی(ع) این است: حقیقت ایمان از سه چیز سرچشمه می گیرد: ۱ ) هنگام تندرستی انفاق کردن؛ ۲) با مردم از روی انصاف رفتار نمودن؛ ۳ ) و به طالبان علم دانش آموختن[۱۲]. ۱۳ – از سه گروه حاجت خواستن حضرت امام حسین علیه السلام فرمود: حاجت خود را جز با سه نفر در میان نگذار: ۱ ) دیندار؛ ۲) جوانمرد؛ ۳)ریشه دار. دین دار: دینش را حفظ می کند و در حفظ شخصیت دیگران نیز می کوشد ( در صورت توان بر طبق وظیفۀ دینی عمل می کند. جوانمرد: ( اگر چه دین نداشته باشد ) از مردانگی خود شرم می کند. از این رو، در برآوردن نیاز دیگران دریغ نمی ورزد. ریشه دار: کسی است که دارای اصالت و شخصیت است همانگونه که تو برای احتیاجت به او روی آوردی، او هم آبروی تو را با برآوردن نیاز توم حفظ می کند[۱۳]. ۱۴ – سه چیز نجات بخش پیامبر اکرم صلی الله علیه واله در سفارش به علی (ع) فرمود: سه چیز مایه نجات انسان است: ۱ ) ترس از خدا در نهان و آشکار؛ ۲ ) میانه روی در حال فقر و بی نیازی؛ ۳ ) منصفانه سخن گفتن در حال خشنودی و خشم[۱۴]. ۱۵ – سه چیز تباهی آور قال الکاظم علیه السلام ۱)پیمان شکنی؛ ۲)رها کردن سنّت؛ ۳ ) جدا شدن از جماعت[۱۵]. ۱۶ – سه عذاب زود رس قال علی علیه السلام: سه گناه است که در کیفر آنها شتاب می شود و برای آخرت تأخیر نمی افتد. آنها عبارتند از: ۱ ) عاق والدین ( نا فرمانی پدر و مادر )؛ ۲ ) ستم بر مردم؛ ۳ ) ناسپاسی در برابر احسان[۱۶]. ۱۷ – سه چیز مورد نیاز مردم حضرت امام صادق علیه السلام می فرماید: مردم به سه چیز بسیار نیازمندند: ۱ ) امنیت؛ ۲ ) عدالت؛ ۳ ) رفاه[۱۷]. ۱۸ – سه نشانۀ منافق پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می فرماید: سه خصلت در هر کس باشد، منافق است، هر چند نماز بخواند و روزه بگیرد و خود را مسلمان بداند. آن سه خصلت عبارتند از: ۱ ) در امانت خیانت کند؛ ۲ ) در سخن گفتن دروغ بگوید؛ ۳ ) هرگاه وعده ای می دهد تخلف کند[۱۸]. ۱۹ ) سه کار بسیار دوست داشتنی حضرت امام صادق علیه السلام می فرماید: سه کار نزد خداوند از همۀ کارها محبوب تر است: ۱ ) نماز سرِ وقت؛ ۲ ) نیکی به پدر و مادر؛ ۳) جهاد در راه خدا[۱۹]. ۱۹ ) سه صفت زن بدترین صفت مرد از امیر مؤمنان علی علیه السلام نقل شده است: بهترین صفات زنان بدترین صفات مردان است: ۱ ) تکبر؛ ۲ ) ترس؛ ۳ ) بخل. پس هرگاه زن غرور و تکبر داشته باشد خود را تسلیم هر کسی ( غیر همسر خود ) نمی کند. معنی ندارد زن در مقابل نامحرم متواضع باشد. و هرگاه ترس داشته باشد خود را از بدنامی دور نگه می دارد و به دام شیادان نخواهد افتاد. البته، روحیه داشتن در مقابل مصائب و ناملایمات با ترس تفاوت دارد و ترس پسندیده در مورد نگاهداری عفت و ناموسش است. و هر گاه بخیل باشد مال خود و شوهرش را حفظ و نگهداری می کند و اسراف نمی کند[۲۰]. سه دسته از زنان عذاب قبر ندارند و با فاطمه زهرا(س) محشور خواهند شد: ۱ ) زنی که سخت گیری های همسرش را تحمل کند و صابر باشد؛ ۲ ) زنی که در برابر بد خُلقی شوهرش صبور باشد؛ ۳ ) زنی که مهریه خود را به همسرش ببخشد. خداوند در برابر انجام هر یک ثواب هزار شهید و یک سال عبادت به او خواهد داد[۲۱]. ۲۰ – سه گروه بدبخت می شوند پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: سه گروه از انسان ها هستند که شقی و بدبخت خواهند شد: ۱ ) هر کسی نام مرا بشنود و صلوات نفرستد؛ ۲ ) کسی که ماه رمضان را درک کند ولی مشمول رحمت الهی نشود؛ ۳ ) کسی که والدین خود را درک کند ولی در حق آنها کوتاهی کند[۲۲]. ۲۱ – سه نصیحت به شیعیان امام صادق علیه السلام خطاب به شیعیان فرمود: ۱ ) همواره زینت و افتخار ما باشید نه مایۀ سرافکندگی ما؛ ۲ ) با کلام نیکو با مردم صحبت کنید؛ ۳ ) زبانتان را از حرف زیادی و کلام زشت حفظ کنید[۲۳]. ۲۲ – سه وقت شیعه امتحان می شود امام صادق علیه السلام فرمود: شیعیان ما را در سه موقع امتحان کنید: ۱ ) در موقع نماز چگونه مراقب و اهمیت می دهند؛ ۲ ) در هنگام حفظ اسرارشان چگونه آن را نزد دشمنان ما حفظ می کنند؛ ج ) اموال خود را در هنگام ضرورت تقسیم می کنند[۲۴]. ۲۳ – سه نوع صبر و علامت صابران حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: شکیبایی در سه موقع لازم است: ۱ ) هنگام بلا و ناگواری ها ۲ ) بردباری در راه فرمان خداوند و اطاعت او؛ ۳ ) در برابر معصیت و سرکشی های نفسانی[۲۵]. ۲۴ – سه چیز از عنایات الهی پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به علی (ع) فرمود : سه چیز در دنیا برای مؤمن فرح بخش است: ۱ ) دیدار کردن با برادر مسلمان؛ ۲ ) افطاری دادن به روزه دار؛ ۳ ) عبادت شبانه ( نماز شب )[۲۶]. ۲۵ ) سه چیز سبب کمال حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: مسلمانان به وسیله سه چیز کامل می شود: ۱ ) دین فهم باشد به مسائل دینی نظیر حرام و حلال، حق و باطل آگاهی داشته باشد؛ ۲ ) در زندگی تدبیر لازم را داشته، مواظب خرج و دخل و اهل قناعت باشد؛ ۳ ) در مصیبت ها و مشکلات روز و رویدادهای سخت زندگی اهل صبر؛ مقاوم باشد، مانند سدّی سترک در مقابل طوفان و امواج سهمگین مقاوم استوار باشد[۲۷]. ۲۶ – چهار عامل برای سقوط دولت ها حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود: عوامل سقوط دولت ها چهار چیز است: ۱ ) رها کردن اصول ( فراموش کردن مسائل اساسی )؛ ۲ ) پرداختن به فروع ( امور غیر مهم )؛ ۳ ) به کار گیری اراذل ( فرومایگان ) در امور اداری و مردمی؛ ۴ ) کنار گذاشتن افاضل ( پر مایگان و آگاهان ).غررالحکم ص۳۴۲ ۲۷ – چهار عامل شادمانی پیامبر اعظم صلی الله علیه واله می فرماید: بر درِ دوم بهشت نوشته شده است: هر چیز راهی دارد و راه رسیدن به شادمانی در آخرت چهار چیز است: ۱ ) دست محبّت بر سر یتیمان کشیدن؛ ۲ ) مهربانی با بیوه زنان؛ ۳ ) کوشیدن در رفع نیازهای مسلمانان؛ ۴ ) دلجویی از تهیدستان و مسکینان[۲۸]. ۲۸-چهار گروه سبب پایداری دین حضرت علی علیه السلام فرمود: قوام دین با چهار دسته است: ۱ ) عالم سخنوری که علمش را به کار گیرد؛ ۲ ) توانمندی که با فزونی مال، بر اهل دین، بخل نورزد؛ ۳ ) بینوایی که آخرتش را، به دنیا نفروشد؛ ۴ ) جاهلی که از کسب علم، تکبّر نکند[۲۹]. ۲۹ – چهار دسته دعایشان مستجاب حضرت امام صادق علیه السلام به نقل از رسول الله (ص) فرمود: چهار دسته دعایشان مستجاب می شود و درهای آسمان به رویشان باز می گردد و به عرش می رسد: ۱ ) پدر برای فرزند؛ ۲ ) مظلوم بر ضد ستمکار؛ ۳ ) عمره گزار ( در حال عمره گزاردن ) تا زمانی که باز می گردد؛ ۴ ) روزه دار ( در حال روزه ) تا وقتی که افطار می کند[۳۰]. ۳۰ – چهار سوال پیامبر اعظم صلی الله علیه واله می فرماید: روز قیامت، چهار چیز از انسان سوال می شود: ۱ ) سرمایه عمر را در دنیا در چه راهی صرف کرده است؛ ۲ ) از جوانی چگونه بهره برده است؛ ۳ ) مال و سرمایه اش را که کسب کرده، چگونه به دست آورده و در چه راهی خرج کرده است؛ ۴ ) از محبّت اهل بیت (ع)[۳۱]. ۳۱ ) چهار کلمه آموزنده از لقمان حضرت لقمان به پسرش چنین فرمود: پسرم من چهار صد پیغمبر را خدمت نمودم و از سخنان آنان چهار کلمه آموختم: ۱ ) وقتی در نماز هستی، قلبت را نگهدار و متوجه خدا باش؛ ۲ ) وقتی بر سر سفره قرار گرفتی، گلویت را حفظ کن و مواظب حلال و حرام و دیگران باش؛ ۳ ) اگر در خانه کسی بودی مواظب چشمانت باش به چیزی که بر تو روا نیست چشم مدوز؛ ۴ ) وقتی در میان مردم بودی زبانت را نگهدار مبادا غیبت و سخنانی که بر تو روا نیست بازگو نمایی[۳۲]. ۳۲ ) چهار نفر زودتر کیفر می شوند از سفارشات پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به علی علیه السلام این است: ای علی چهار کس زودتر کیفر می شوند، آنها عبارتند از: ۱ ) مردی که به او خوبی کنی و او به تو بدی کند؛ ۲ ) مردی که به او ستم نکرده ای ولی وی به تو ستم می کند؛ ۳ ) مردی که با او در انجام کاری پیمان بسته ای و وفادار به آن هستی امّا او درصدد خیانت به توست و ۴ ) مردی که با او صله رحم کنی ولی او با تو قطع رابطه کند[۳۳]. ۳۳ ) چهار وقت سبب نزول رحمت رسول اکرم صلی الله علیه واله فرمود: درِ رحمت الهی در چهار وقت باز می شود: ۱ ) هنگام نزول باران؛ ۲ ) وقتی فرزندی از راه محبّت به سیمای پدرش بنگرد؛ ۳ ) زمانی که درب کعبه گشوده شود؛ ۴ ) هنگام ازدواج و نکاح.[۳۴] ۳۴ ) چهار عامل سبب تبدیل سیّئات به حسنات پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: چهار خصلت در هر کس باشد گر چه سر تا پا غرق در گناه باشد، خداوند تمام آنها را به حسنات تبدیل می کند. ۱ ) راستگویی؛ ۲ ) حیاء؛ ۳ ) اخلاق نیکو؛ ۴ ) سپاسگزار نعمت ها[۳۵]. ۳۵ ) چهار نعمت به سبب چهار چیز پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: خداوند به سبب چهار چیز چهار نعمت مهم نصیب انسان می کند: ۱ ) رشد علم، در احترام استاد؛ ۲ ) بقاء ایمان؛ در بزرگ داشتن خداوند؛ ۳ ) لذّت زندگی؛ در نیکی به پدر و مادر؛ ۴ ) نجات از آتش جهنّم، در ترک اذیّت مردم[۳۶]. ۳۶ ) چهار چیز سبب خیر دنیا و آخرت پیامبر اسلام صلی الله علیه واله فرمود: چهار چیز سبب خیر دنیا و آخرت می باشد: ۱ ) بدن سالم؛ ۲ ) زبان ذاکر؛ ۳ ) قلب شاکر؛ ۴ ) همسر شایسته، زن صالح[۳۷]. ۳۷ ) چهار چیز کم آن هم زیاد است حضرت امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: چهار چیز کم آن هم زیاد می باشد: ۱ ) آتش ( چه آتش دنیا، چه آتش آخرت ) کمش هم زیاد است؛ ۲ ) خواب کمش هم زیاد است؛ ۳ ) بیماری ( مرض ) هم کمش زیاد است، ۴ ) دشمن کمش هم زیاد می باشد[۳۸]. ۳۸ ) چهار حرم اهمیت ویژه دارد از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: ۱ ) خدا را حرمی می باشد و آن مکه است؛ ۲ ) رسول خدا صلی الله علیه واله حرمش مدینه است؛ ۳ ) امیر مؤمنان علیه السلام حرمش کوفه است؛ ۴ ) برای ما اهل بیت حرمی است و آن قم می باشد[۳۹]. ۳۹ ) چهار وقت در شبانه روز حضرت امام رضا علیه السلام فرمود: اوقات شبانه روز خود را به چهار بخش تقسیم و از آن به خوبی استفاده کنید. ۱ ) ساعتی از آن را برای مناجات با پروردگار؛ ۲ ) ساعتی دیگر از آن را برای امرار معاش و کسب حلال؛ ۳ ) ساعتی از آن را دیدار با برادران دینی؛ ۴ ) ساعتی از آن را برای استفاده از لذّات مشروع[۴۰]. ۴۰ ) چهار چیز سبب ناکامی روایتی از حضرت علی علیه السلام نقل شده که فرمود: بر ناکامی ها و برگشت روزگار، به چهار چیز استدلال می شود ( چهار نشانه دارد): ۱ ) بی تدبیری و سوء مدیریت؛ ۲ ) ریخت و پاش های نابجا ۳ ) کم عبرت گرفتن از حوادث؛ ۴ ) بی اندازه فریب خوردن[۴۱]. ۴۱ ) پنج صفت سبب نجات قال الباقرعلیه السلام:پنج صفت سبب نجات و دوستی خدا و رسولش می شود: ۱ ) غیرت بر خانواده و همسر و محارم؛ ۲ ) گشاده دستی؛ ۳ ) خوش خلق؛ ۴ ) راستگویی؛ ۵) شجاعت[۴۲]. ۴۲ ) پنج صفت بد سبب جمع مال حضرت امام رضا علیه السلام فرمود: سرمایه جمع نمی شود، مگر کسی که دارای پنج خصلت مذموم باشد: ۱ ) بخل زیاد؛ ۲ ) آرزوی دراز؛ ۳ ) حرص ( آزمندی )؛ ۴ ) بریدن از خویشان ( قطع رحم )؛ ۵ ) برتری دادن دنیا بر آخرت[۴۳]. ۴۳ ) پنج خصلت لازم زندگی قال الصادق علیه السلام:پنج خصلت هست که هر کدام از آنها نباشد زندگی انسان ناقص، عقلش زائل و قلب او مشغول خواهد بود: ۱ ) سلامتی بدن؛ ۲ ) امنیت؛ ۳ ) وسعت رزق؛۴ ) مونس موافق ( همسر؛ فرزند و هم نشین صالح و نیک )؛ ۵ ) پنجمین خصلت که جامع همه این صفات است، سهل گیری ( بی تکلیف بودن و ساده زیستی و ترک تشریفات و چشم هم چشمی ) می باشد[۴۴]. ۴۴ ) با پنج دسته رفاقت ممنوع دوست می تواند بسیار تأثیر گذار باشد، چه جنبه مثبت و چه منفی، پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: «المَرءُ عَلی دِینِ خَلِیلِهِ وَ قَرِینِه »آدمی بر آیین دوست و همنشینان و نزدیکان خود است؛ و لذا با کسانی که این پنج صفت را دارند، نباید دوست؛ هم سفره و همنشین شد جدّاً باید از آنها اجتناب کرد، چنان که در روایت دیگر آمده است: « صاحِبُ السُوءِ قِطعَهُ مِنَ النّار» دوست بد پاره ای از آتش است. که آن صفات عبارتند از: ۱ ) کذّاب؛ ۲ ) گناهکار و لاابالی؛ ۳ ) بخیل؛ ۴ ) احمق؛ ۵ ) قاطع رحم[۴۵]. امام سجاد علیه السلام فرمود: فرزندم با پنج کس همنشینی و رفاقت مکن: ۱ ) از همنشینی با دروغگو پرهیز کن؛ زیرا او همه چیز را بر خلاف واقع نشان می دهد، دور را نزدیک و نزدیک را به تو دور می نمایاند. ۲ ) از همنشینی با گناهکار و لاابالی بپرهیز، زیرا او تو را به بهای یک لقمه یا کمتر از آن می فروشد. ۳ ) از همنشینی با بخیل برحذر باش، که او از کمک مالی به تو آنگاه که بسیار به آن نیازمندی، مضایقه می کند. ۴ ) از همنشینی با احمق ( کم عقل ) اجنتاب کن، زیرا او می خواهد به تو سودی رساند؛ ولی به زیان تو می انجامد. ۵ ) از همنشینی با « قاطع رحم » ( کسی که با خویشاوندان قطع رابطه نموده است ) بپرهیز، که او در سه جای قران لعن و نفرین شده است. حتّی کسانی که دارای اراده قوی هم باشند به نصّ روایت ناخودآگاه از رفیق بد تأثیر می پذیرند، چه رسد به کودکان و نوجوانان که به طریق اولی باید آنان را از مصاحبت با افراد منحرف و فاسد منع کرد[۴۶]. ۴۵ ) شرایط دوست واقعی امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: کسی که تمام شرایط را داشته باشد رفیق کامل است و الا به همان اندازه درجه دوستی او کم می شود، و اگر هیچ یک از آنها را نداشته باشد اساساً نام دوست نمی توان بر او گذاشت. ۱ ) ظاهر و باطنش یکسان باشد ( آنچه نسبت به تو ابراز می دارد در دل نیز همان باشد )؛ ۲ ) خوبی تو را خوبی خودش بداند و بدی تو را بدی خود، ( آبروی تو را آبروی خود بداند )؛ ۳ ) اگر در وضع مالی او بهبودی حاصل شد و به ثروتی دست یافت یا به مقامی رسید، با تو تغییر روش ندهد؛ ۴ ) به اندازه توانایی و قدرتش از مساعدت و همراهی با تو مضایقه نکند؛ ۵ ) تو را در روز گرفتاری و بدبختی به دست فراموشی نسپارد و تنهایت نگذارد[۴۷]. ۴۶ ) پنج چیز را غنمیت شمردن از وصایای پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به ابوذر این است که پنج چیز را پیش از آمدن پنج چیز غنیمت شمار: ۱ ) جوانی پیش از پیری؛ ۲ ) سلامتی قبل از مریضی؛ ۳ ) دارایی پیش از فقر؛ ۴ ) فراغت قبل از اشتغال؛ ۵ ) زندگی پیش از مرگ[۴۸]. ۴۷ ) پنج علامت دیوانه پیامبر اکرم صلی الله علیه واله از جایی عبور می کرد، چشمش به جمعیتی افتاد که دور شخصی را گرفتند، حضرت نزد آنها رفت و پرسید: برای چه در اینجا جمع شده اید؟! عرض کردند: دیوانه ای در اینجا هست ( حرکات او ما را به اینجا کشانده است ). پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: دیوانه حقیقی این شخص نیست؛ بلکه این شخص بینوا گرفتار و ( بیمار ) است. آیا می خواهید شما را به ویژگی های دیوانه حقیقی، آگاه کنم؟! عرض کردند: آری ای رسول خدا. فرمود: دیوانه حقیقی دارای این نشانه ها است: ۱ ) با کِبر و نَخوَت راه می رود. ( خود بزرگ بین و متکبر است )؛ ۲ ) به دو طرف خود ( مکرر ) نگاه می کند. ( خود بین و معجب است )؛ ۳ ) شانه های خود را بالا و پایین می آورد. ( خود نماست و عقده حقارت دارد )؛ ۵ ) از درگاه خدا آرزوی بهشت می کند با اینکه به گناه خود ادامه می دهد؛ ۶ ) جامعه، نه از شر او در امانند و نه به خیر او امیدوارند[۴۹]. ۴۸ ) پنج صفت از زشت ترین صفات پیامبر اکرم صلی الله علیه واله رو به اصحاب کرد فرمود: آیا می خواهید شما را به تنبل ترین و دزدترین و بخیل ترین و جفاکارترین و عاجزترین انسان ها آگاه سازم؟! عرض کردند: آری، ای رسول خدا! حضرت فرمود: ۱ ) تنبل ترین انسان، بنده سالم و بیکاری است که در عین حال با زبان و لب، ذکر خدانمی گوید؛ ۲ ) دزدترین انسان، کسی است که از نمازش بدزدد، نمازش مثل کهنۀ کثیف به صورتش زده می شود؛ ۳ ) بخیل ترین انسان، کسی است که از نزد مسلمانی عبور کند و به او سلام نکند؛ ۴ ) جفاکارترین و بی مهرترین انسان کسی است که در نزد او یادی از من بشود ولی صلوات نفرستد؛ ۵ ) و عاجزترین انسان کسی است که از ( دعا کردن ) عاجز باشد[۵۰]. ۴۹ )پنج علامت مؤمن حضرت امام سجاد علیه السلام فرمود: مومن دارای پنج علامت است: ۱ ) ورع در خلوت؛ ۲ ) صدقه با کمی درآمد؛ ۳ ) صبر در مصیبت؛ ۴ ) بردباری در هنگام غضب؛ ۵ ) راستگویی هنگام خوف[۵۱]. ۵۰ ) پنج صفت برای بهترین بندگان حضرت امام رضا علیه السلام در پاسخ سائلی که گفت: بهترین بندگان چه کسانی هستند؟ فرمود: بهترین بندگان خدا دارای پنج صفت می باشند. ۱ ) وقتی کار خیری را انجام داد، خوشحال شود؛ ۲ ) زمانی که کار بدی انجام داد، استغفار کند؛ ۳ ) موقعی که نعمتی به دست آورد، شاکر باشد؛ ۴ ) هنگامی که مبتلا ( به مصیبت ) شد، صبر کند؛ ۵ ) اگر از کسی بدی ببیند ببخشد[۵۲]. ۵۱ ) پنج نفر از حیله شیطان در امانند از حضرت امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: شیطان گفت: به جز پنج نفر سایر مردم از حیله و نیرنگم مصون و محفوظ نمی باشند، آنان عبارتند از: ۱ ) کسی که به خدا متوسل شود و در جمیع امور بر او توکل نماید؛ ۲ ) کسی که بسیار ذکر و تسبیح خداوند در هر شب و روز کند؛ ۳ ) کسی که آنچه برای خود می پسندد برای برادر مؤمن خود نیز بخواهد؛ ۴ ) کسی که هرگاه مصیبتی به او می رسد جزع نکند؛ ۵ ) کسی که به تقسیم رزق خداوند راضی باشد و از برای روزی غم نخورد[۵۳]. ۵۲ ) پنج چیز فراموش شده از پیامبر اعظم صلی الله علیه واله نقل شده است، که فرمود: زمانی بر امت من فرا رسد که به پنج چیز علاقمند شوند و پنج چیز را فراموش نمایند اینها از من بیزارند و من هم از آنها بیزارم، آنها عبارتند از: ۱ ) به دنیا دل ببندند و آخرت را فراموش کنند؛ ۲ ) به مال علاقه مند شوند و حساب را از یاد ببرند؛ ۳ ) به زنان محبّت پیدا کنند و حورالعین را فراموش کنند؛ ۴ ) قصرها را دوست بدارند و قبرها را از یاد ببرند؛ ۵ ) خود را دوست دارند ولی خدا را فراموش کنند[۵۴]. ۵۳ ) پنج موعظه جبرئیل به پیامبر اکرم صلی الله علیه واله در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: حضرت رسول خدا صلی الله علیه واله به جبرئیل فرمود: مرا موعظه کن. گفت: ۱ ) ای محمد صلی الله علیه واله زندگی کن هر چه خواهی سرانجام تو می میری؛ ۲ ) دوست داشته باش هر چه را که خواهی ( بعد از مدتی ) از آن جدا خواهی شد؛ ۳ ) عمل کن آنچه خواهی ( روزی ) آن را ملاقات خواهی کرد؛ ۴ ) شرف مؤمن بپا خواستن نماز اوست در شب؛ ۵ ) عزّت مؤمن نگهداری خویش از آبروی مردم است[۵۵]. ۵۴ ) از پنج نوع مستی بپرهیزید از امیر مؤمنان علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: برای انسان عاقل و خردمند سزاوار است که از پنج چیز دوری نماید: ۱ ) از مستی ثروت؛ ۲ ) از مستی قدرت؛ ۳ ) از مستی علم و دانش؛ ۴ ) از مستی ستایش دیگران؛ ۵ ) از مستی جوانی، که از هر کدام آنها باد خبیثی می وزد که عقل را می گیرد و وقار شخص را کم مقدار می کند چنان که انسان مست شراب از هیچ قبایح و زشتی باک ندارد و نمی داند چه می کند، مگر وقتی که به هوش آید[۵۶]. ۵۵ ) پنج مشکل و گرفتاری همیشگی مؤمن پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: مؤمن همواره دچار پنج مشکل است و با آن دست و پنجه نرم می کند، آنها عبارتند از: ۱ ) مؤمنی که به او رشک و حسد می ورزد؛ ۲ ) منافقی که کینه او را در دل دارد؛ ۳ ) کافری که با او در ستیز و جنگ است؛ ۴ ) نفس سرکشی که با او در نزاع و مجادله است ( مبارزه با او جهاد اکبر است )؛ ۵ ) دیو و شیطانی که در صدد گمراهی اوست و لذا همواره در کمین او می باشد[۵۷]. ۵۶ ) پنج پایه اسلام قال الباقر علیه السلام: اساس اسلام بر پنج پایه استوار است: ۱ ) بر پا داشتن نماز؛ ۲ ) زکات دادن؛ ۳ ) به جا آوردن اعمال حج؛ ۴ ) روزه گرفتن؛ ۵ ) ولایت و دوستی اهل بیت: در همه حال[۵۸]. ۵۷ ) شش چیز به شش چیز است در حدیث قدسی آمده است که خدواند فرمود: ای بندگانم! شش چیز از شما و در برابر آن شش چیز از من می باشد؛ اگر به وظایف خود عمل کردید، خیر دنیا و آخرت نصیب شما خواهد شد: ۱ ) آمرزش و عفو از من و تو به از شما؛ ۲ ) بهشت برین از من و طاعت و عبادت از شما؛ ۳ ) روزی زیاد از من و شکر و سپاس از شما؛ ۴ ) قضا از من و رضا از شما؛ ۵ ) بلا از من و صبر از شما؛ ۶ ) اجابت از من و دعا از شما[۵۹]. ۵۸ ) شش خصلت ویژه اهل بیت (ع) امام سجاد علیه السلام فرمود: خداوند شش خصلت و امتیاز به اهل بیت (ع) عطا فرمود: علم؛ بردباری؛ سخاوت و جوانمردی؛ فصاحت؛ شجاعت؛ محبّت در قلوب مؤمنان. ۵۹ ) شش حق نسبت به همدیگر از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله نقل شده که فرمود: مسلمانان نسبت به همدیگر دارای شش حقند: ۱ ) سلام کردن؛ ۲ ) پذیرفت دعوت؛ ۳ ) گفتن « یَرحَمُکُم الله » به دیگران هنگام عطسه کردن آنها؛ ۴ ) عیادت مریض؛ ۵ ) همان را برایش بخواهد که برای خود می خواهد؛ ۶ ) شرکت در تشییع جنازه[۶۰]. ۶۰ ) شش صفت جوانمردان پیامبر اسلام صلی الله علیه واله فرمود: شش صفت از نشانه جوانمردی است ( چه خوب است انسان دارای این گونه صفات باشد ). سه صفت از آنها در وطن ( حضر ) لازم است: ۱ ) قرآن خواندن؛ ۲ ) آباد کردن مساجد ( با عبادت )؛ ۳ ) برای خدا رفاقت کردن؛ سه صفتی دیگر، در سفر لازم است: ۴ ) توشه خود را در اختیار دیگران قرار دادن؛ ۵ ) خوی خوش ( اخلاق نیکو)؛ ۶ ) مزاح حلال»[۶۱]. ۶۱ ) از شش چیز به خدا پناه بردن حضرت امام صادق (ع) فرمود: پیامبر اکرم (ص) هر روز از شش چیز به خدا پناه می برد: ۱ ) شک؛ ۲ ) شرک؛ ۳) حمیّت ( تعصّب )؛ ۴ ) غضب ( خشم )؛ ۵ ) ظلم؛ ۶ ) حسد[۶۲]. ۶۲ ) شش مرحله برای توبه عالی برای رسیدن به توبه عالی ( بازگشت از گناه ) حضرت امیر مؤمنان علیه السلام شش راه کار نشان داده است، باید تمام آنها یکی پس از دیگری انجام گیرد و گر نه توبه گناه کار نزد خداوند قبول نخواهد بود، آنها عبارتند از: ۱ ) پشیمانی از گناهان گذشته؛ ۲ ) تصمیم بر ترک گناه در آینده؛ ۳ ) پرداخت حقوق مردم به شکل کامل؛ ۴ ) جبران واجباتی که فوت شده و انجام نگرفته است و قضاء نمودن آنها؛ ۵ ) اندوه زیاد به حدّی که گوشتی که در حال معصیت روییده شده است، آب شود یا پوست به استخوان بچسبد و گوشت دوباره بروید؛ ۶ ) رنج عبادت را بچشد، چنان که شیرینی گناهان را چشیده بود[۶۳]. ۶۳ ) در شش چیز نیکی نهفته است خداوند به حضرت موسی کلیم علیه السلام وحی فرستاد و فرمود: شش چیز در شش جا قرار داده؛ امّا مردم جای دیگر آن را طلب می کنند و هرگز موفّق نمی شوند و به آن دست نخواهند یافت: ۱ ) آسایش را در بهشت قرار داده است، نه در دنیا؛ ولی مردم در دنیا طلب می کنند و باهزینه زیاد به دنبالش هستند؛ ۲ ) علم در گرسنگی به دست می آید؛ ولی مردم با شکم سیر می خواهند کسب علم کنند؛ ۳ ) عزّت در بیداری شب به دست می آید؛ ولی مردم در دربار سلاطین و حاکمان در جست و جوی آنند؛ ۴ ) مقام و رفعت در فروتنی و تواضع به دست می آید؛ ولی مردم با تکبّر می خواهند آن را کسب کنند؛ ۵ ) مستجاب شدن دعا در خوردن غذای حلال است؛ اما مردم آن را در سر و صدای بسیار جستجو می کنند، به جایی نمی رسد؛ ۶ ) بی نیازی در قناعت کردن به دست می آید؛ امّا مردم به دنبال کسب مال فراوان هستند و هیچگاه از این راه به دست نمی آید[۶۴]. ۶۴ ) شش علامت شیعه عدّه ای نزد حضرت علی علیه السلام ادعای شیعه بودن کردند. حضرت فرمود: پس چرا سیمای شیعه در چهره شما پیدا نیست. پرسیدند: سیمای شیعه چگونه است؟ فرمود: ۱ ) بر اثر عبادت شب و بی خوابی، زرد شده باشد؛ ۲ ) چشمانشان بر اثر گریه از خوف خدا کم سو شده باشد؛ ۳ ) کمرشان بر اثر قیام به عبادت خم گردد؛ ۴ ) شکمشان بر اثر روزه گرفتن فرو رفته باشد؛ ۵ ) لب هایشان بر اثر دعا خشک شده شود؛ ۶ ) و گرد فروتنان بر آنها نشسته است. ( آثار خشوع و تواضع در چهره آنها آشکار است )[۶۵]. ۶۷ ) شش مرگ سبب استحقاق بهشت از امیر مومنان علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: من بهشت را برای شش گروه ضمانت می کنم، آنها عبارتند از: ۱ ) کسی که در راه صدقه دادن مرگش فرا رسد؛ ۲ ) کسی که در راه عیادت مریض جان دهد؛ ۳ ) آن که در حال جهاد در راه خدا مرگش برسد؛ ۴ ) مردی که در راه حج از دنیا برود؛ ۵ ) کسی که در راه نماز جمعه اجلش برسد؛ ۶ ) مردی که برای تشییع جنازه مرد مسلمان برود و بمیرد[۶۶]. ۶۸ ) در شش مورد عقل مردم را می شود محک زد حضرت امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: در شش مورد عقل مردم را می شود محک زد و سبک و سنگین کرد تا کم و زیادش رافهمید: ۱ ) بردباری؛ هنگام غضب و خشم؛ ۲ ) میانه روی؛ هنگام رغبت و زیاد خواهی؛ ۳ ) صبر و مقاومت و شکیبایی؛ هنگام ترس؛ ۴ ) در هر زمان و مکان و شرایط تقوی الهی را رعایت نمودن؛ ۵ ) با مردم مدارا و خوش رفتاری کردن؛ ۶ ) مجادله و ستیز را کم نمودن[۶۷]. ۶۹ ) با شش گروه نمی شود ستیز کرد حضرت علی علیه السلام فرمود: با شش نفر نمی شود جدال و بگو مگو نمود: ۱ ) فقیه و دانشمند دینی؛ ۲ ) رئیس ( سرپرست و کارفرمایان )؛ ۳ ) انسان های پست و فرومایه؛ ۴) انسان شرور و بی شرم ( فحّاش )؛ ۵ ) زنان؛ ۶ ) بچه ها و خردسالان[۶۸]. ۷۰ ) شش خصلت سبب بهره مندی حضرت امام رضا علیه السلام از پدرانش، آنان از امیر مؤمنان علی (ع) نقل کرده اند که پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: امّت من همیشه در خیر هستند، اگر از این خصال بهره مند باشند: ۱ ) هرگاه همدیگر را دوست داشته باشند؛ ۲ ) امانت را ادا کنند ( به صاحبش بپردازند )؛ ۳ ) از حرام پرهیز و دوری نمایند؛ ۴ ) مهمان نوازی کنند؛ ۵ ) نمار را اقامه نمایند؛ ( و آن را در جامعه به پرشکوه ترین صورت گسترش دهند. ) ۶ ) زکات، حقوق و دارایی هایشان را به اهلش پرداخت نمایند؛ در غیر این صورت با قحطی ها و مشکلات روبرو خواهند شد[۶۹]. پیامبر اکرم (ص) فرمود: شش امر را از من بپذیرید ( و به آن عمل کنید ) به شما بهشت اعطا می شود، آنها عبارتند از: ۱ ) هنگام سخن گفتن دروغ نگویید؛ ۲ ) چون وعده دادید تخلّف نکنید؛ ۳ ) اگر به شما اعتماد کردند و امانتی دادند؛ خیانت نکنید؛ ۴ ) چشمانتان را پاک نگهدارید؛ ۵ ) پاکدامن باشید؛ ۶ ) دست و زبان خود را حفظ کنید ( تا کسی را با آن آزار نرسانید )[۷۰]. ۷۱ ) هفت فضیلت برای شهید پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می فرماید: خدا هفت ویژگی به شهید داده است: ۱ ) با ریختن اوّلین قطره خون آمرزیده می شود؛ ۲ ) سر شهید در دامان دو همسر از حوریان بهشت قرار می گیرد، و آنان غبار راه از چهره اش می زدایند و به او خوشامد می گویند، و او نیز به آنها همین را می گوید؛ ۳ ) از لباس های بهشت پوشانده می شود؛ ۴ ) نگهبانان بهشت با بوهای خوش و معطّر به استقبال او می آیند؛ ۵ ) جایگاه خود را می بیند؛ ۶ ) به روح او گفته می شود هر جای بهشت را که خواستی آزادانه انتخاب کن و به آنجا برو؛ ۷ ) به وجه خدا می نگرد و از هر رنجی می رهد؛ این ( آسایشی ) برای پیامبران و شهدا است[۷۱]. ۷۲ ) هفت فایده دوستی اهل بیت پیامبر اکرم (ص) حضرت علی بن الحسین (ع) فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: دوستی من و خاندانم در هفت مکان سخت سودمند خواهد بود: ۱ ) هنگام مرگ؛ ۲ ) در قبر؛ ۳ ) هنگام برانگیختن؛ ۴ ) هنگام دادن نامه اعمال؛ ۵ ) هنگام حسابرسی؛ ۶ ) هنگام سنجش اعمال؛ ۷ ) هنگام عبور از صراط[۷۲]. ۷۳ ) هفت حق مؤمن بر مؤمن قال الصادق علیه السلام:مؤمن دارای هفت حق واجب است که خداوند از آن حقوق بازخواست می کند: ۱ ) او را بزرگ دارد، به طوری که بر چشمانش جای دهد. یعنی هنگام دیدن او جایگاهی در نزند خود برای او قائل شود، یا در چشم خود برادر مؤمنش را بزرگ شمارد؛ ۲ ) او را از صمیم قلب دوست بدارد؛ ۳ ) در ثروتش برابر او انصاف به خرج دهد؛ ۴ ) هر چیز را برای خود دوست می دارد، برای او نیز دوست داشته باشد؛ ۵ ) در نبودش حرمتش را نگه دارد ( غیبت او را حرام بدارد )؛ ۶ ) در هنگام بیماری به عیادتش برود؛ ۷ ) در تشییع جنازه اش شرکت و پس از مرگش جز به نیکی از او یاد نکند[۷۳]. ۷۴ ) هفت چیز ایمان را کامل می کند در روایتی از پیامبر اعظم صلی الله علیه واله نقل شده که فرمود: « ای علی هفت چیز در هر کس باشد ایمانش کامل گردد و دربهای بهشت به رویش گشوده شود: ۱ ) وضو را کامل بگیرد؛ ۲ ) نماز را کامل بخواند؛ ۳ ) زکات دادن؛ ۴ ) خشم و غضب را فرو بردن ۵ ) زبان را از ناگفتنی ها باز دارد؛ ۶ ) از گناه استغفار نماید؛ ۷ ) خیرخواه اهل بیت پیامبر (ص) باشد »[۷۴]. ۷۵ ) هفت خصلتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به آن مأمور شد پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می فرماید: پروردگارم مرا به انجام دادن هفت خصلت امر نموده است آنها عبارتند از: ۱ ) دوست داشتن تهی دستان، و نزدیک شدن به آنها ۲ ) ذکر ( لا حول و لا قوّه الّا بالله ) را بسیار گفتن؛ ۳ ) صله رحم نمودن با خویشان، هر چند که آنها قطع رابطه کنند؛ ۴ ) به پایین تر از خود نگاه کنم و نه بالاتر از خود ( در مسائل دنیوی )؛ ۵ ) در راه خدا از سرزنش دیگران دلسرد نشوم؛ ۶ ) حرف حق را بزنم اگر چه تلخ باشد؛ ۷ ) از کسی چیزی را درخواست نکنم[۷۵]. ۷۶ ) هفت چیز پس از مرگ برای انسان جاری است پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هفت چیز برای بنده بعد از مرگ در جریان است: ۱ ) دانشی که بیاموزد که دیگران از آن بهره مند شوند؛ ۲ ) رودی به جریان اندازد تا همه مردم به خصوص طبقه کشاورزان و باغداران و دیگر اصناف از آن استفاده نمایند؛ ۳ ) چاهی را حفر کند که دیگران از آن آب بهره برداری کنند؛ ۴ ) درخت خرما ( و سایر درختان ) بنشاند که از میوه ها و سایۀ آن بهره مند گردند؛ ۵ ) مسجدی بنا کند ( که با اقامۀ نماز در آن و رفع مشکلات جامعه و نیز با برگزاری جلسات مذهبی جهت تعالی معارف اسلام از آن به کار گیرند )؛ ۶ ) قرآن ( و متون و کتب دینی دیگری ) را به ارث گذارد؛ ۷ ) فرزندی صالح از او بماند که برای او طلب مغفرت نماید[۷۶]. ۷۷ ) هفت قاعده اسلام جناب کمیل بن زیاد می گوید: از امیر مؤمنان علیه السلام پرسیدم: قاعده دین اسلام چیست؟ حضرت فرمود: « پایه های اسلام هفت چیز است: ۱ ) عقل که بنیاد شکیبایی است؛ ۲ ) آبروداری و راستگویی؛ ۳) تلاوت قرآن در جای خود؛ ۴ ) حسن هم جواری با مردم؛ ۵ ) رعایت حق آل محمد صلی الله علیه واله و شناختن ولایت آنان؛ ۶ ) رعایت حقّ برادران و حمایت از آنان؛ ۷ ) دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا[۷۷]. ۷۸ ) بخیل به هفت بلا دچار می شود جناب سلمان فارسی که پیامبر اکرم صلی الله علیه واله در فضیلتش فرمود: « السَّلمان مِنّا أهلَ البَیتِ » می فرماید: بخیل به یکی از هفت بلیه دچار می شود ۱ ) یا می میرد و مال را برای وراث می نهد و او در غیر طاعت خدا صرف می کند؛ ۲ ) یا ظالمی به خفّت و خواری از او می گیرد؛ ۳ ) یا هوسی به سرش می زند که همه مال را در راه رسیدن به آن می دهد؛ ۴ ) یا به فکر تجدید بنای خانه و تعمیر ویرانه می افتد و دارایی را آنجا به باد می دهد؛ ۵ ) یا به نکبتی و خواری دچار می شود از قبیل غرق شدن، آتش سوزی، دزدی و غیره؛ ۶ ) یا به دردی بی درمان مبتلا می شود و ثروت را در معالجه آن خرج می نماید؛ ۷ ) و یا در محلی به خاک می سپارد و بعد فراموش می کند[۷۸]. ۷۹ ) هفت خصلت شیعیان پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به علی (ع) فرمود: ای ابا الحسن! آیا می خواهی به تو بشارتی دهم؟ گفت: بلی ای رسول خدا! حضرت فرمود: جبرئیل از جانب خدا به من خبر می دهد که به شیعیان و دوستداران تو هفت خصلت داد: ۱ ) راحتی، هنگام مرگ؛ ۲ ) انس، زمان وحشت؛ ۳ ) نور؛ هنگام تاریکی؛ ۴ ) در امان بودن، وقت ترس؛ ۵ ) عدالت، به هنگام سنجش اعمال؛ ۶ ) جواز عبور؛ بر صراط؛ ۷ ) داخل شدن به بهشت، قبل از همه مردم، طوری که نور ایمان بین ایدیهم ( پیشاپیش ) جلو و طرف راست ایشان حرکت می کند[۷۹]. ۸۰ ) هفت امتیاز علم بر مال علم هفت امتیاز و برتری بر مال دارد: ۱ ) علم: میراث پیغمبران است؛ ولی مال میراث فرعونیان؛ ۲ ) علم: نگهبان عالم است؛ ولی مال را باید نگهداشت، تا از دست دزد، سرما و گرما و باد مَصُون و ایمن بماند؛ ۳ ) علم: با بخشش و انفاق کم نمی شود؛ اما مال با انفاق کم می شود؛ ۴ ) علم: با عالم در همه جا هست؛ حتّی در قبر از او جدا نمی شود؛ اما مال می ماند ( و یا با مرگ به دست ورّاث می افتد و جز ثلث مال، آن هم اگر وصیت کرده باشد، برایش خرج نمی کنند )؛ ۵ ) علم ( علوم معارف دینی ): مخصوص مؤمنان است و به دست آنها می رسد؛ اما مال هم به دست کافر می رسد و هم به مؤمن؛ ۶ ) علمِ عالم: در امر دین، عالم مورد نیاز و حاجت همه مردم است؛ ولی صاحب ثروت مورد نیاز نیست؛ ۷ ) علم: صاحبش را در عبور از پل صراط نیرو می دهد و کمک می کند؛ ولی مال ناتوان است، ( مگر کسی که آن را برای خدا و با اخلاص و در راه خدا صرف نماید. وانگهی، بر فرض قبولی این عمل، مگر چند درصد مردم می توانند از این نعمت سرمایه برخوردار شوند، تا بتوانند انفاق و خیرات کنند، ولی علم را همه اقشار ملّت می توانند داشته باشند. )[۸۰] ۸۱ ) هشت خصلت حضرت علی علیه السلام پیامبر اکرم صلی الله علیه واله به حضرت فاطمه (س) فرمود: برای علی! هشت خصلت می باشد که دیگران از آن برخوردار نیستند: ۱ ) ایمان به خدا و رسولش؛ ۲ ) دانش؛ ۳ ) حکمت؛ ۴ ) همسری چون حضرت فاطمه زهرا (س) ۵ ) داشتن دو فرزند چون حسن و حسین (ع)؛ ۶ ) امر به معروف؛ ۷ ) نهی از منکر؛ ۸ ) داوری از روی کتاب خدا[۸۱]. ۸۲ ) هشت گروه طلبکار از حضرت امام سجاد علیه السلام سؤال کردند: چگونه صبح کردی؟ حضرت در پاسخ فرمود: صبح کردم در حالی که، هشت صنف و گروه از ما طلبکارند: ۱ ) خداوند، طلب عبادت می کند؛ ۲ ) پیامبر اکرم صلی الله علیه واله می خواهد به سنّتش عمل کنیم؛ ۳ ) خانواده، نفقه و خرجی می خواهند؛ ۴ ) نفس، خواهش هایی از ما دارد؛ ۵ ) شیطان، می خواهد از او پیروی کنیم؛ ۶ ) دو فرشته موکل ( رقیب و عتید )، می خواهند درستکار باشیم؛ ۷ ) عزرائیل در پی گرفتن جانمان است؛ ۸ ) قبر، در انتظار جسد بی جان ما است[۸۲]. ۸۳ ) هشت خصلت سزاوار مؤمن سزاوار است مؤمن دارای هشت خصلت باشد: ۱ ) وقار در برابر تندباد حوادث؛ ۲ ) شکیبایی به هنگام هجوم گرفتاری؛ ۳ ) شکر در زمان وفور نعمت؛ ۴ ) قناعت به روزی خدا؛ ۵ ) عدم ستم بر دشمنان؛ ۶ ) قرار ندادن زحمت های خود بر دوش دوستان؛ ۷ ) از احساس مسؤولیتی که می کند جسمش در رنج باشد؛ ۸ ) آسایش مردم به برکت ایمان و کوشش او باشد[۸۳]. ۸۴ ) هشت نفر سزاوار سرزنش پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هشت کس اگر مورد اهانت قرار گرفتند، جز خویشتن کسی را سرزنش نکنند: ۱ ) کسی که به سر سفره ای دعوت نشده بنشیند؛ ۲ ) کسی که صاحب خانه را فرمان دهد؛ ۳ ) کسی که از دشمنش انتظار خوبی داشته باشد؛ ۴ ) کسی که از فرومایگان توقع داشته باشد؛ ۵ ) کسی که در گفت و گوی سرّی دو نفر شرکت کند؛ ۶ ) کسی که سلطان را سبک شمارد؛ ۷ ) کسی که در جایگاهی بنشیند که شایسته او نیست؛ ۸ ) کسی که با فردی سخن بگوید که به سخن او گوش نمی دهد[۸۴]. ۸۵ ) هشت فایده مسجد رفتن امام حسن مجتبی علیه السلام فرمود که از پیامبر اکرم صلی الله علیه واله چنین شنیدم: هر کس که همیشه به مساجد رفت و آمد داشته باشد، به یکی از این هشت چیز دست می یابد: ۱ ) برادر دینی خدا پسند به دستش آید؛ ۲ ) از علم و دانشی خوب و سودمند بهره گیرد؛ ۳ ) سخنی که به راه هدایتش کشاند؛ ۴ ) سخنی که او را از گناه منصرف نماید و ترک کند؛ ۵ ) از رحمتی که به او چشم امید دارد برخوردار گردد؛ ۶ ) گناهان را ترک کند. ( خود این ترک باز دو قسم است )؛ ۷ ) از روی حیاء و شرم، دست از گناه بر می دارد؛ ۸ ) ترس از خدا « رسوایی در آخرت » سبب ترک گناهش می شود. ۸۶ ) هشت گروه از همه منفورترند ۱ ) پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هشت گروه در روز قیامت از همه خلق خدا منفورترند: ۱ ) دروغ گویان؛ ۲ ) مستکبران؛ ۳ ) آنانی که دشمنی برادران خود را در دل دارند؛ امّا در ملاقات با آنها خوشرو و گشاده رویند؛ ۴ ) آنانی که وقتی به سوی خدا و پیغمبر دعوت شوند کُند باشند، وقتی که به سوی شیطان خوانده شوند سرعت گیرند؛ ۵ ) هنگامی که به چیزی از مطامع دنیا مایل گردند، آن را به قسم خوردن جلب کنند و به دست آورند اگر چه حقی نسبت به آن نداشته باشند؛ ۶ ) سخن چینان؛ ۷ ) آنانی که بین دوستا جدائی اندازند؛ ۸ ) کسانی که بر بی گناهان و درماندگان ستم کنند. ۸۷ ) نه سفارش خداوند به پیامبر اکرم صلی الله علیه واله پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: پروردگارم مرا به نه ام سفارش کرده است. آنها عبارتند از: ۱ ) اخلاص در عمل در آشکار و نهان؛ ۲ ) برخورد عادلانه در حالت غضب و خشنودی؛ ۳ ) میانه روی در خرج کردن در هنگام تنگدستی و دارایی؛ ۴ ) چشم پوشی و گذشت از کسی که بر من ظلم کند؛ ۵ ) بخشش کردن به آنکه نسبت به من بخل می ورزد؛ ۶ ) با کسی که رابطه اش را با من قطع کرده ارتباط پیدا کنم؛ ۷ ) سکوتم فکر باشد؛ ۸ ) سخن گفتنم یاد خدا باشد؛ ۹ ) نگاه کردنم همراه با عبرت گرفتن باشد[۸۵]. ۸۸ ) نه نصیحت حضرت امام صادق علیه السلام سفیان ثوری می گوید: به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم: یا بن رسول الله مرا نصیحت کن، حضرت ابتدا چهار نصیحت سپس به تقاضای بیشتر وی حضرت تعداد پنج نصیحت دیگر فرمود: روی هم نه نصیحت شد، آنها عبارتند از: ۱ ) درغگو؛ جوانمردی ندارد؛ ۲ ) پادشاه؛ رفیق ندارد ( ریاست رفاقت نمی شناسد )؛ ۳ ) حسود؛ آسایش نبیند؛ ۴ ) بد اخلاق؛ مجد و بزرگی نیابد؛ ۵ ) به خدا اعتماد کن؛ که ایمان همین است؛ ۶ ) به آنچه که خدا داد راضی باش؛ که بی نیازی همین است؛ ۷ ) با همسایگان خوش رفتاری کن؛ تا مسلمان باشی؛ ۸ ) با بی دین رفقات نکن؛ که فسق و فجورش را به تو می آموزد؛ ۹ ) با مردم خدا ترس مشورت کن[۸۶]. ۸۹ ) ده ویژگی همسر خوب پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: بهترین زنان، زنی که دارای این ویژگی های ده گانه باشد: ۱ ) آمادگی ( ذاتی و ارادی ) برای بارداری بسیار داشته باشد؛ ۲ ) با محبت باشد؛ ۳ ) با عفت و پاکدامن باشد؛ ۴ ) در میان بستگانش سربلند و در نزد شوهرش فروتن باشد؛ ۵ ) خود را در نزد شوهر بیاراید؛ ۶ ) در نزد دیگران، حجاب و وقار و شرم خود را حفظ کند؛ ۷ ) سخن شوهر را بشنود و از او اطاعت کند؛ ۸ ) وقتی با شوهر خلوت کرد، آنچه او خواست دریغ نکند؛ ۹ ) همانند مرد شوخ و بذله گو نباشد[۸۷]. ۹۰ ) ده صفت سبب ده کیفر پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: هرگاه ده صفت در امت من پدید آید به ده کیفر دچار خواهد شد. گفتند یا رسول الله این صفات چیست؟ پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله در پاسخ فرمود: ۱ ) چون کم دعا کنند، بلا نازل شود؛ ۲ ) چون صدقه ندهند، مرض فراوان شود؛ ۳ ) هنگامی که از پرداخت زکات خودداری کنند، حیوانات تلف شوند؛ ۴ ) هرگاه پادشاه ستم کند، باران نبارد؛ ۵ ) وقتی که زنا شیوع یابد مرگ نابه هنگام ( سکته ) بسیار شود؛ ۶ ) موقعی که ریا و تظاهر ( خود نمایی ) زیاد شود، زلزله فراوان گردد؛ ۷ ) چون پیمان ( عهد ) بشکنند ( وفا نکنند )، آدم کشی رواج پیدا کند؛ ۸ ) چون کم فروشی ( احتکار ) کنند، به قحطی دچار شوند[۸۸]. ۹۱ ) ده نشانه صالحان پیامبر اعظم صلی الله علیه واله فرمود: نیکان و ابرار دارای ده نشانه هستند. آنها عبارتند از: ۱ ) و ۲ ) دوستی و دشمنی برای خدا؛ ۳ ) و ۴ ) رفاقت و ترک آن برای خدا؛ ۵ ) و ۶ ) غضب و رضایت برای خدا؛ ۷ ) عمل برای خدا؛ ۸ ) دعوت به سوی خدا؛ ۹ ) ترس برای خدا؛ ۱۰ ) احسان برای خدا[۸۹]. ۹۲ ) ده علامت نادان پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: نادان دارای ده صفت می باشد که از عقل بی نصیب است، آنها عبارتند از: ۱ ) با هر کس معاشرت نماید، به او ستم می کند؛ ۲ ) بر کسی که زیر دست اوست، تعدّی می نماید؛ ۳ ) به آن کسی که بالاتر از اوست، گستاخی می کند؛ ۴ ) گفتارش از روی فکر و اندیشه نیست؛ ۵ ) چون سخن می گوید، گناه می کند، و چون خاموش و ساکت باشد، غافل می گردد؛ ۶ ) اگر با فتنه ای مواجه شود به سویش می شتابد و در دست آن هلاک می گردد؛ ۷ ) چون فضیلتی ببیند از آن روی گردان شود؛ ۸ ) از گناهان گذشته خود باکی ندارد و در باقی عمرش دست از گناه ندارد؛ ۹ ) از کار نیک سستی نماید و در انجام آن کند باشد؛ ۱۰ ) نسبت به آنچه از دست داده یا ضایع ساخته بی اعتناست[۹۰]. ۹۳ ) ده فایده صدقه رسول خدا صلی الله علیه واله فرمود: بر شما باد صدقه دادن که در آن ده خصلت وجود دارد که پنج چیز مربوط به دنیاست و پنج چیز مربوط به عالم آخرت می باشد. آنچه مربوط به دنیاست عبارتند از: ۱ ) پاک شدن اموالتان؛ ۲ ) پاک شدن بدن هایتان؛ ۳ ) دوای مریض های شماست؛ ۴ ) باعث وارد شدن شادی و مسرّت در دل های شماست؛ ۵ ) سبب افزونی مال و فراخی روزی آن؛ و آنچه مربوط به آخرت مربوط است: ۶ ) در قیامت سایه ای برای شما در مقابل آفتاب محشر است؛ ۷ ) سبب آسانی حساب می شود؛ ۸ ) سبب سنگینی کفّه ترازو که مزد و اجر آن افزون گردد؛ ۹ ) سبب عبور از صراط؛ ۱۰ ) سبب رسیدن به بالاترین درجات بهشت است. )[۹۱] ۹۴ ) ده چیز مصیبت است پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: مصیبت های دنیا و قیامت هر کدام شامل پنج چیز می شوند. اما مصیبت های آخرت عبارتند از: ۱ ) از دست رفتن نماز؛ ۲ ) مرگ عالم؛ ۳ ) ناامید کردن سائل؛ ( فقیر و . . . )؛ ۴ ) نافرمانی پدر و مادر؛ ۵ ) ندادن زکات. اما مصیبت های دنیا عبارتند از: ۶ ) مرگ دوست؛ ۷) از دست رفتن مال؛ ۸ ) ملامت و سرزنش دشمنان؛ ۹ ) ترک و انجام ندادن عمل؛ ۱۰ ) همسر نامهربان[۹۲]. ۹۵ ) ده خصلت در نماز پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمود: نماز ستون دین است در آن ده خصلت است: ۱ ) زینت صورت و آبروی نمازگزار است؛ ۲ ) نور و روشنی دل است؛ ۳ ) باعث و سبب راحتی بدن است؛ ۴ ) سبب نزول رحمت است؛ ۵ ) چراغ آسمان است. جایی که نماز خوانده می شود برای آسمان ها مانند ستاره ای می درخشد. ۶ ) سبب سنگینی عمل در ترازوی اعمال است؛ ۷ ) سبب خشنودی پروردگار است؛ ۸ ) بهای بهشت است؛ ۹ ) اُنس در قبر است؛ ۱۰ ) حجاب و پرده ای از آتش جهنم است. و کسی که نماز را به پا داشت دین را بپا داشت. و کسی که نماز را ترک کند دین را نابود کرد[۹۳]. [۱] - تحف العقول، ص ۲۴۸ [۲] - تحف العقول، ص ۵۶ [۳] - سنن الترمذی، ج ۳ ، ص ۹۶ [۴] - بحار الانوار، ج ۷۰، ص ۸۱ [۵] - اصول کافی،