اگر فاصله فرد را از تمام افرادی که مستقیما میشناسد یک گام فرض کنیم و این فاصله را برای تمام افرادی که با یک نفر واسط با آن آشنایی دارد دو گام در نظر بگیریم آن وقت میانگین فاصله هر دو نفر در کره زمین ۶ گام است.
حدود هشتاد سال پیش، یک نویسنده مجارستانی به نام Frigyes Karinthy نظریه شش درجه جدایی " of separation" را مطرح کرد. البته در آن زمان نه کسی این نظریه را قبول کرد و نه خودش آن را جدی گرفت.
اما سالها بعد یک جامعه شناس آمریکایی به نام استنلی میلگرام با ارائه نظریه دنیای کوچک "small world" سعی کرد تا همان مفهوم را برساند.
استنلی میلگرام به دنبال پاسخی برای چگونگی ارتباط افراد با یکدیگر بود. او میخواست بداند که ارتباط انسانها یک ارتباط یک به یک است یا به در شبکهای محدود روابط شکل میگیرد.
او برای رسیدن به مکانیزم روابط انسانی دست به یک آزمایش زد. ١۶٠ پاکت آماده کرد و برای ١۶٠ نفر که در ایالت نبراسکا زندگی می کردند فرستاد و از آنان خواست که به هر طریق که صلاح میدانند پاکت را بدست یک کارگزار بورس که در ایالت ماساچوست زندگی میکرد برسانند.
نتیجه نهائی مطالعه میلگرام این بود که اکثر نامهها پس از طی ۵ یا ۶ مرحله به دست فرد مورد نظر رسیده بود.
آنالیز ماجرا
از مجموع پاکت ها ٢۴ تای آنها به آدرس منزل کارگزار بورس پست شده بود. از این تعداد ١۶ تای آنها از مسیر یک فروشنده لباس به نام Mr. Jacobs بدست او رسیده بود. بقیه پاکتها به محل کار کارگزار مورد نظر پست شده بود که اکثر آنها از طریق دو نفر که میلگرام از آنان با عنوان آقای براون و آقای جونز نام می برد به مقصد رسیده بودند.
دهها نفر بدون اینکه به یکدیگر ارتباطی داشته باشند از فاصله ٢۵٠٠ کیلومتری از طریق تنها سه نفر به فرد مورد نظر مرتبط میشوند. در پله اول افراد پاکت را به یک دوست دانشگاهی قدیمی، یک فامیل یا یک همکار در شهری دیگر پست کرده بودند که اکثرا در ایالت های مختلف زندگی می کردند. اما نهایتا اکثر پاکت ها به کانال سه نفر محدود می شدند.
مفهوم "شش درجه جدائی" این نیست که الزاما هر دو نفر حتما با ۵ یا ۶ واسطه به یکدیگر مرتبط میشوند بلکه گروهی کوچک از انسانها هستند که همچون لینکی تمام آدمها را که در شبکههای مختلف قرار دارند بهم وصل میکنند. این افراد Connectors نامیده میشوند.
این مسئله چه ربطی به شبکه های اجتماعی دارد؟
فیسبوک و تیمی تحقیقاتی از دانشگاه میلان در تحقیقات خود برروی نظریه 'شش درجه جدایی' در شبکههای اجتماعی دریافتند تعداد افرادی که ارتباط بین هر دو انسان در جهان را ایجاد میکنند در حقیقت شش نیست و ۴/۷۴ است.
در سال ۱۹۶۷ آزمایش محققی به نام استنلی میلگرم به نام "آزمایش جهان کوچک" با جامعه آماری ۲۹۶ نفر نشان داد در جهان هر دو نفر به واسطه حداکثر ۵/۲ فرد دیگر یا در حقیقت ۶ لینک، با یکدیگر ارتباط دارند.
این در حالی است که آزمایش فیسبوک برروی ۸۰۰ میلیون کاربر این شبکه اجتماعی انجام شده که این تعداد حدود ۱۰ درصد جمعیت کل جهان را تشکیل میدهد.
تحقیقات فیسبوک و تیم دانشگاه میلان نشان میدهد وقتی تعداد افراد را به یک کشور محدود میکنیم لینکها به عدد ۳ نیز میرسد.
فیسبوک در وبلاگش در این مورد میگوید: "با بزرگتر شدن فیسبوک طی چند سال اخیر، این شبکه بخش بزرگتری از جمعیت جهان را شامل میشود و ارتباطات آن نیز بیشتر میشود. در سال ۲۰۰۸ فاصله بین افراد ۵/۲۸ بوده اما اکنون به ۴/۷۴ رسیدهاست."
این شبکه اجتماعی البته توضیحی نیز در مورد تفاوتهای یافتههای خود و یافتههای میلگرم دادهاست: "باید توجه کرد که میلگرم هم به دنبال سوال مشابهی بود اما یافتههای ما و او قابل قیاس نیستند. نمونههای میلگرم در آن زمان دانش کمی از شبکههای اجتماعی داشتند در حالی که نمونههای ما به طور کامل در یک شبکه اجتماعی هستند. یافتههای ما کوتاهترین مسیر ممکن بین افراد را نشان میدهد (به واسطه عضویت در فیسبوک)."