شبکه‌های اجتماعی امن هستند؟
شبکه‌های اجتماعی، به گونه‌ای از وب‌سایت‌های اینترنتی گفته می‌شود که افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها در آن‌ها پیرامون یک یا چند ویژگی مشترک گردهم آمده و اطلاعات، مطالب و محتواهای خود را به اشتراک می‌گذارند. البته در ماهیت و پیشینه شکل‌گیری این شبکه‌ها، اظهارنظرهای متفاوتی وجود دارد.
برخی ظهور شبکه‌های اجتماعی را کاملا طبیعی و در راستای تحول ارتباطات و اطلاع‌رسانی می‌دانند و بسیاری نیز بر این اعتقادند که در پس پرده این شبکه‌ها منافع اقتصادی، تجاری، سیاسی و امنیتی فراوانی وجود دارد.
البته کارکرد شبکه‌های اجتماعی در هر کشور یا جامعه‌ای متناسب با فرهنگ و تعاملات اجتماعی، کارکردهای متفاوتی دارد اما برخی کارکردهای آن در تمامی جوامع با یکدیگر مشترک است.
اما آنچه حائز اهمیت است حریم خصوصی و محرمانگی اطلاعات شخصی در این شبکه‌های اجتماعی است که به جنجالی‌ترین و مهمترین مباحث روز کارشناسان اجتماعی، فرهنگی و همچنین مسئولین امنیتی کشور تبدیل شده است.
تقریباً هیچ کسی پیدا نمی‌شود که بخواهد اطلاعات شخصی و خانوادگی خود را به راحتی در اختیار دیگران بگذارد، اما به وضوح می‌بینیم که در حال حاضر این اتفاق در شبکه‌های اجتماعی به راحتی اتفاق می‌افتد و معمولا در این شبکه‌ها، جزئی‌ترین اطلاعات کاربران نیز قابل دریافت و مشاهده است.
از علاقمندی‌ها و میزان تحصیلات گرفته تا مباحثی همانند ارتباطات خانوادگی، ارتباطات دوستانه، شغل، محل زندگی، محل تحصیل و محل تولد و بسیاری از جزئیات دیگر.
تحقیقات نشان داده است بسیاری از کاربران ایرانی در فضای شبکه‌های اجتماعی با مخاطراتی در رابطه با حریم خصوصی مواجه می‌باشند و سهل‌انگاری آنان در این فضاها تاکنون صدمات و لطمات جدی به این کاربران وارد کرده است.
علاوه بر تمامی این مسائل، این روزهای شبکه‌های اجتماعی به محلی برای انتشار شایعات تبدیل شده است. شایعاتی که گاه برای تفریح و گاه توسط گروه‌های خاص برای مقاصدی سیاسی یا اقتصادی به راه انداخته می‌شود.
بیشترین این شایعات بر روی شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه همچون وایبر، واتس‌آپ و دیگر نرم‌افزارها منتشر می‌شود که سوار بر امواج اینترنتی به ذهن مخاطبان القا می‌گردد. شایعاتی که علاوه بر ایجاد التهاب جامعه را نیز دچار تشویش می‌کند.
یک کارشناس اجتماعی: مهمترین چالش شبکه‌های اجتماعی موضوع اعتماد است
اسماعیل عباسی، کارشناس امور اجتماعی در گفتگو با خبرنگار پارسینه مهمترین چالش شبکه‌های اجتماعی را موضوع اعتماد می‌داند و می‌گوید: مطالعه سبک کاربری کاربران ایرانی نشان می‌دهد که معمولا این کاربران به راحتی درخواست دوستی تمامی افراد را می‌پذیرند در حالی که به طور معمول، در شبکه‌های اجتماعی به دلیل اشتراک‌گذاری اطلاعات و محتوا دوست‌یابی صورت نمی‌پذیرد.
وی افزود: فضای شبکه‌های اجتماعی مملو از کاربرانی است که با هویت‌های جعلی و برای مقاصد خاص مثل کلاهبرداری، اشاعه فحشا و سایر اقدامات غیرقانونی و البته مجرمانه نسبت به ارتباط‌گیری با کاربران اقدام می‌کنند. از این رو پذیرفتن افرادی با هویت ناآشنا در این شبکه‌ها کار منطقی و عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد.
وی ادامه داد: یکی دیگر از موضوعاتی که کاربران را تهدید می‌کند، موضوع جعل هویت است. بخصوص در زمانی که کاربر در زمینه‌ای جزو افراد سرشناس و شناخته‌شده باشد. در این حالت برخی جاعلان با نام و هویت جعلی فرد و با راه‌اندازی صفحات مشابه دست به اخاذی، کلاهبرداری و سایر اقدامات مجرمانه می‌زنند.
عباسی با اشاره به انتشار شایعات فراوان در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و البته سلامت در شبکه‌های اجتماعی تصریح کرد: متاسفانه یکی از ویژگی‌های مشکل‌ساز جامعه ما این است که به راحتی هر حرف و شایعه‌ای را بدون توجه به منبع خبر می‌پذیریم و زحمت بررسی صحت این اخبار را به خود نمی‌دهیم، غافل از اینکه با بازنشر دادن این اخبار در دیگر گروه‌ها زنجیره‌های شایعه‌پراکنی را تکمیل می‌کنیم.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس: استفاده درست یا نادرست از شبکه‌های اجتماعی بستگی به فرهنگ افراد دارد
عباس صلاحی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با پارسینه می‌گوید: ابتدا باید دید که چه تعریفی از اعتماد وجود دارد. استفاده از شبکه‌های اجتماعی بستگی به فرهنگ افراد دارد. از این شبکه‌ها هم می‌توان استفاده های مفید برد و هم ممکن است به واسطه همین فرهنگ با مضراتی همراه شود.
وی افزود: اگر این فرهنگ وجود داشته باشد تا از این شبکه‌ها استفاده مفیدی برده شود به نظر من استفاده از این شبکه‌ها اصلا بد نیست. البته این به شرطی است که بتوان مواردی را لحاظ کند که در خور فرهنگ ما باشد و استفاده‌های عمومی داشته باشند، نه اینکه به عنوان تفریح و یا مواردی که آثار سوء فرهنگی دارد مورد استفاده قرار بگیرد.
نماینه مردم تفرش و آشتیان در خانه ملت تاکید کرد: نمی‌توان به دلیل وجود برخی مضرات شبکه‌های اجتماعی، دور همه این ابزارها را خط کشید بلکه باید حد و مرزی برای بهره گیری از این فناوری ها مشخص و تعیین شود.
عضو کمیسیون آموزش مجلس: منافع مالی و جاسوسی شبکه‌های اجتماعی باید بررسی شود
ابوالقاسم خسروی‌سهل‌آبادی، عضو کمیسیون آموزش مجلس نیز در این خصوص می‌گوید: بنده تخصصی در این زمینه ندارم که وایبر، واتساپ و لاین توسط کدام کشورها اداره می‌شود، اما در ابتدا باید صلاحیت ادامه فعالیت اینگونه شبکه‌ها از سوی نهادهای مربوطه سریعا مورد بررسی قرار گیرد و در صورت صلاح دید اجازه ادامه فعالیت به آن داده شود.
وی ادامه داد: اینکه شبکه‌ای در دست بیگانگان است و منافع مالی و جاسوسی برای آن‌ها دارد باید مورد بررسی قرار گیرد.